Cały

w opracowaniu

nr hasła: 19535

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik cał
cały
cała
całe
cało
dopełniacz całego
całej
całego
celownik ---
biernik cał
cała
cały
całą
-
narzędnik całym
--
miejscownik --całem
całym
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik --cała
dopełniacz całych
--
celownik ---
biernik -całe
cała
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Blogoslawoni møsz, iemusz ne poloszil Bog grzecha ani iest w iego dusze zgloba. Bo iesm milczal, zastarzali sø se cosci moie, gdi iesm wolal czali dzen (dum clamarem tota die) ca 1400 Fl - 31, 3
  • We istis, qui habent leve cor…, quia habent in senekaki qwas, cum quo multos inficiunt, sicud pistor malym qwasem naqvaszi czalø dzeszø XV in. GlKazB II (5) - 85
  • Yako Swyanthomir bil s namy w Pradze czal dzen y nocz ot sluncza wesczya do sluncza vesczya gdy Iacusz Døkwar ranyon…, any go on zabil 1423 Kal - nr 695
  • Prosta, pokorna spowyedz ma bycz..., szromyeslywa, czala, tagemna ca 1428 PF I (5.5)
  • Rozzy, panno, kahanecz, ohledawa *kned wanecz, gyesscze li ge czal. A ktorak mozye czal byczy XV p. pr. Cant
  • Stany sz drew czynycz <ma> narąbyonych abo wsząthich w leszyech, ab<o> w chrosczech nyegodzączych szą kv bvdowanyv, aby thako przes tho bvdowanya czala ostala (ut ex hoc aedificia villarum intacta consistant) y na pothem mogla bicz bvdowana 1449 Sul (1.1) - 46
  • Tha zastawa do trzydzyesczy lyath czalich bandzye trwala (ad triginta annos integre durabit) 1450 Sul (1.2) - 86
  • Wsdawayanczi barcz ... ma viwyescz i yawnye vkazacz dwoye pczoli dobrze godzancze w swoyem royu czale (binas apes vivas et bene valentes) 1450 Sul (1.2) - 96
  • Vzrzely wylka, a on wyeprz<a> zasyø nyesye y puscyl gy czala y zdrowa oney nyewyescye ca 1450 Błaż - 1b
  • Arabia unde fuerunt sita est a Ierusalem vnius anni itinere czaly rok drogy XV med. SKJ V (1) - 268
  • Alye oltarz ten nye byl czali, alye wnøøtrz proszni s desk a <w>nøtrz dzurawi (altare non erat solidum, sed cavum ex tabulis et intus vacuum) 1455 BZ (1) - Ex 38, 7
  • Przikasz synom Israelskim, acz prziwyodø przed czø krowø czirwonø czalego wyekv (vaccam rufam aetatis integrae)…, y dasz yø Eleazarovi kaplanovi, ienze yø wivyedze s stanow y zabige przede wszemi a omoczi palecz we krwi gey 1455 BZ (1) - Num 19, 2
  • Serva semper illesa, czala, coniurati, gl. id est confederati smovyonego, vyernego, iura consorcii in consorte si qua comprehenderis contagia confessionis, gl. dicti dilacionis vyrzeknyenya, superpone sub sigillo 1466 R XXII (1.1) - 10
  • In quibus admisit intromissionem in unum kmethonem... residentem in integra area al. dworzyskv czalym 1500 AGZ XV - 414
  • Day mnye, aby thwe szwyąthe czyalo y thwa dobra krewy (leg. krew̍) myala przydz... kv vczwyerdzenyv czaley przeszpyecznosczy XVI in. Naw - 61v
  • Yako y byl svyathy Pyotr pobyl (sc. sługę biskupiego) a vcho yemv vczyąl, aze yemv myly Cristus, schylyvschy szye, k nyemv przydknąl yemv vcho a nathychmyast bylo czalo XVI in. Rozm - 646
  • Począly tako trudno y tako okropno bycz, ysz od glovy az do zyemye nye bylo czale myescze na yego svyąthym czyelye, a svytko yego svyate czyalo bylo krvyą oplynąlo XVI in. Rozm - 818
  • Ggdyz y tako okruthnye y nądznye vbyczovaly na grzebyeczye, yze czalego myescza na vschytkyem czyelye nye bylo, gdzye by mogl tknącz palczem…, vyazaly gy od slupa a obroczyvschy gy grzebyetem ku slupv y vzyąly yemv rącze opak albo zaszye y czyagnąly tako sylnye, aze oblapyl slup vschythek XVI in. Rozm - 819
Połączenia wyrazowe
orać całym pługiem
1. por. Sstp
  • Kthorikole kmecz orze czalim plugem (arat cum integro aratro)... powynyen dacz czthirzi kythi konopi..., a ktori polplugem orze (cum medio aratro arat), dwye kycze dacz wynowath 1449 Sul (1.1) - 4
w całem sercu
2. por. Sstp
  • Gestlybi zgrzeszil przecyw tobye..., a... czinyly pokaianye, a pomodlyly syø tobye..., a obroczillybi syø k tobye w czalem syerczv swem (in toto corde suo)..., Ty vsliszich... modlytwi gich, a vczin sød, a odpuscz lyvdu twemu aczkoly grzesznemv 1455 BZ (1) - II Par 6, 38

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

Sstp

Sstp I 213b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 19535, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny