De morte

nr źródła: 49

Datowanie

rękopisu: 1463-1465
tekstu polskiego: 1463

Postać materiału polskiego

tekst ciągły

Tytuł

De morte prologus
Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią
Dialog mistrza Polikarpa ze śmiercią

Charakterystyka zawartości

Autor: -
Rodzaj: tekst wierszowany
Typ: inny

Wydanie

De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią], wydał Rozwadowski Jan, Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, t. I (1901), s. 177–196, 200–205.

Bibliografia

Wydra Wiesław, Śmierci z Mistrzem dwojakie gadania… Nieznany drukowany przekaz Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią z 1542 r., Poznań 2018.

Widzenie Polikarpa. Średniowieczne rozmowy człowieka ze śmiercią, pod red. Andrzeja Dąbrówki i Pawła Stępnia, Warszawa 2014.

Wydra Wiesław, Rzepka Wojciech Ryszard, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wyd. III, Wrocław 2004, s. 267–277.

Wydra Wiesław, Z badań nad "Skargą umierającego" i "Dialogiem mistrza Polikarpa ze Śmiercią", Studia Polonistyczne, t. 7 (1980), s. 199–216.

Vrtel-Wierczyński Stefan, Wybór tekstów staropolskich, wyd. V, Warszawa 1977, s. 194–209.

Ostrowska Ewa, Samogłoski nosowe w staropolskich tekstach z Mazowsza. 1. Średniowiecze, Język Polski, R. 52 (1972), s. 265–267.

Siatkowska Ewa, Z zagadnień rozwoju semantycznego polskiego i czeskiego słownictwa (Studium porównawcze na materiale dwu zabytków), Prace Filologiczne, t. 21 (1971), s. 285–328.

Ostrowska Ewa, Z techniki poetyckiej polskiego średniowiecza (Nagromadzenia w Rozmowie mistrza Polikarpa), [w:] W służbie nauce i szkole. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Doktorowi Zenonowi Klemensiewiczowi, Warszawa 1970, s. 183–191.

Ostrowska Ewa, Dialektyzmy w płockiej Rozmowie mistrza Polikarpa ze śmiercią , Sprawozdania z Posiedzień Komisji Naukowych PAN, Oddział w Krakowie, t. 12 za r. 1968 (1969), s. 80–83.

Ostrowska Ewa, Nieznane fakty dialektyczne w polszczyźnie średniowiecznej. 1. Fonetyka śródwyrazowa przed spółgłoskami spółotwartymi, Język Polski, R. 48 (1968), s. 334–347.

Pirożyńska Czesława, Łacińska "Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią" - Dialogus magistri Polycarpi cum morte, [w:] Średniowiecze. Studia o kulturze, t. 3, Wrocław 1966, s. 75–190.

Siatkowska Ewa, Stylistyczne funkcje słownictwa "Dialogu mistrza Polikarpa ze śmiercią" i Rozmlauvani cloveka se smrti", Warszawa 1964.

Dmitriewa Rufina Petrovna, Powiesti o sporie zizni i smierti, Moswka-Leningrad 1964.

Dmitriewa Rufina Petrovna, Russkij pieriewod XVI w. polskogo soczinienija XV w. "Rogowor magistra Polikarpa so smiertju", Trudy Otdieła Driewnierusskoj Litieratury, 19: Russkaja litieratura XI-XVII wiekow sriedi sławjanskich litieratur, Moska-Leningrad 1963, s. 303–317.

Nowowiejski Antonia Julian, Płock. Monografia historyczna, napisana podczas wojny wszechświatowej, poprawiona i uzupełniona w roku 1930, wyd. II, Płock 1931, s. 478.

Uwagi

Rkps, który znajdował się w Bibliotece Seminaryjnej w Płocku pod sygn. 91, zaginął podczas ostatniej wojny. Kodeks liczący 463 karty i zawierający głównie kazania powstał w latach 1463-1465 i należał do zmarłego w r. 1475 doktora prawa kanonicznego Mikołaja z Mirzyńca, kanonika płockiego i oficjała. Dialog mistrza Polikarpa był zapisany na k. 272v-275v; na k. 277r-277v znajdowała się Skarga umierającego. „Oba teksty zostały zapisane zapewne w 1463 r., może ręką bratanka Mikołaja z Mirzyńca - Dawida z Mirzyńca, magistra sztuk wyzwolonych, kanonika płockiego” (ChrestWRz 267). W płockim rkpsie brakowało zakończenia Dialogu. A. Brückner (Fremde Vorlagen und Fassungen slavischer Texte. IV De morte prologus, JA XI s. 613-618) podaje, iż do pewnego stopnia wzorem dla tego zabytku był anonimowy łaciński krótki traktat prozą, częściowo w formie dialogu. Brückner wymienia ze zbiorów Sankt Florian koło Linzu XIV-wieczny papierowy rkps zawierający Colloquium inter mortem et magistrum Polycarpum, rozpoczynające się od słów: Venite ad scolas meas, narrabo; pisze również o dwóch rkpsach monachijskich pochodzących z XV w. (nr 7828 i nr 16469), w których znajdujemy Unum exemplum de magistro Porphirio, quomodo allocutus sit morti oraz De morte omnium hominum. Brückner drukuje jako podstawowy pierwszy z wymienionych monachijskich tekstów, uzupełniając go tekstem monachijskim drugim (zob. Czesława Pirożyńska, Łacińska Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią - Dialogus magistri Polycarpi cum morte, [w:] Średniowiecze. Studia o kulturze, t. 3, Wrocław 1966, s. 75-190). Przed wojną został sporządzony odpis z rkpsu płockiego, przechowywany obecnie w spuściźnie po Stefanie Vrtlu-Wierczyńskim w Archiwum PAN w Poznaniu. Pracownia Sstp posiada od r. 1956 fotokopię łacińskiego tekstu: z 1444 r. (Biblioteka Uniwersytecka w Pradze, rkps Ms XIV H 26); z 1 połowy XV w. (Biblioteka Kapitulna św. Wita w Pradze, rkps MsM 8 i rkps MsA 113/1); z r. 1507 (Biblioteka Uniwersytecka w Pradze, rkps Ms XIII G 3). W Sstp cytowano bez daty przy cytatach, w ciągu chronologicznym między 1461-1470 a ca 1470. Zabytek wydał również Stefan Vrtel-Wierczyński w Wyborze tekstów staropolskich, wydanie 5, Warszawa 1977, s. 194-209; w ChrestWRz 267-277 wydano De morte też w transkrypcji, zaś na s. 441 ChrestWRz zamieszczono nowsze informacje bibliograficzne dotyczące zabytku.

Odsyłacze