rękopisu:
1485
glos: ca 1500
Postać materiału polskiego
Charakterystyka zawartości
Autor: -
Rodzaj: tekst prozaiczny
Typ: traktat
Rostafiński Józef, Średniowieczna historia naturalna w Polsce, cz. I. Symbola ad historiam naturalem medii aevi. Plantas, animalia, lapides et cetera simplicia medicamenta quae Polonia adhibebantur inde a XII usque ad XVI saeculum [...] collegit [...], cz. II. Collectanea scientiam naturalem qualis medii aevi temporibus in Polonia viguit illustrantia. Materiały źródłowe do słownictwa przyrodniczego średnich wieków w Polsce, Kraków 1900.
Materiał cytowano z tomu II według kur- sywnej numeracji zamieszczonej przez wydawcę. Autor umieszcza w transliteracji także synonimikę łacińską. Charakterystykę źródeł i objaśnienia średniowiecznych nazw botanicznych zamieścił Rostafiński w tomie I. W Sstp prawie zawsze przedrukowywano te znaczenia. W nielicznych wypadkach niewątpliwych pomyłek wydawcy Sstp identyfikował nazwy samodzielnie. Systematyczne polskie nazwy botaniczne podawano za kluczem do oznaczania roślin: Władysław Szafer, Rośliny polskie, Warszawa 1953. Na końcu I tomu Rostafiński umieszcza trzy indeksy: 1. łaciński indeks rodzajów roślin - Genera plantarum at animalium; 2. łaciński indeks nazw roślin - Index nominum propriorum; 3. spis polskich nazw (przy zestawieniach układ alfabetyczny wg rzeczowników). Większość materiału ekscerpował własnoręcznie do magazynu Sstp sam Józef Rostafiński. Materiał niewyekscerpowany rozpisywał każdy autor botanicznego hasła wg cz. II Średniowiecznej historii naturalnej w Polsce, uprzednio wyszukując w cz. I odpowiednie numery nazw. Wydawca przedstawia następujące XV-wieczne rkpsy i inkunabuły (u Rostafińskiego w cz. II Materiały źródłowe jest ciągła numeracja rkpsów i inkunabułów z w. XV i XVI, przy czym nie są one ułożone chronologicznie):
18. (u Rostafińskiego poz. 20) Glosy z niemieckiego dzieła Herbarius, drukowanego w 1485 r. w Moguncji. Znajdują się one w Materiałach na stronach 225-232 i obejmują nry polskich nazw 7090-7364. ~ Inkunabuł, z którego glosy wydał Rostafiński, jest własnością Polskiej Akademii Umiejętności i jest przechowywany w Bibliotece pod sygn. Inc. 31. Zawiera on Gart der Gesundheit. Egzemplarz jest niekompletny, bowiem, jak pisze Rostafiński, „ówczesny bibliotekarz Akademii, Seredyński, kazał wyrzucie wszystkie uszkodzone karty, pozbawiając nas z pewnością wielu bardzo cennych i niczym nie dających się zastąpić zapisek” (Symbola 1 s. 59). Obecnie brak k. 1-3 (w tym tytułowej), 342 i 358. Na końcu herbarza są dwa drukowane indeksy. Autorem glos polskich jest Niemiec, XV-wieczny właściciel zabytku, który oprócz wpisywania nazw roślin czynił też na marginesach książki różne łacińskie zapiski dotyczące znajdowania się egzotycznych symplicjów w Krakowie oraz „robił pierwszy na świecie spostrzeżenia fitofenologiczne” (ib.). Polskie nazwy roślin są wpisywane czerwonym lub czarnym atramentem przy rysunkach roślin w każdym rozdziale. Materiał językowy z tego rkpsu skażony jest pewną ilością błędów, płynących z tego, że autorem jego jest cudzoziemiec, który nie mógł sam zweryfikować poprawności dyktowanych mu nazw polskich. Liczne są ślady poprawek autora, nie zawsze jednak, jak pisze Rostafiński, właściwych. Mimo to podkreśla on wartość nazw botanicznych z tego źródła, często będących jedynymi poświadczeniami XV-wiecznymi. Wyrazy przekreślone w rkpsie, jest ich kilkanaście, wydawca drukuje w okrągłych nawiasach. W Sstp po różnych wątpliwościach, czy nie są to glosy XVI-wieczne, ostatecznie zostały one wcielone do zasobu materiałowego i cytowano je z datą ca 1500.
