rękopisu:
1471-1493
tekstu polskiego: XV p. post.
Postać materiału polskiego
Posłuchajcie, bracia miła
Charakterystyka zawartości
Autor: -
Rodzaj: tekst wierszowany
Typ: pieśń
Bobowski Mikołaj, Polskie pieśni katolickie od najdawniejszych czasów do końca XVI wieku, Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny, t. XIX (1893).
3. s. 48-64 Pieśni z rkpsu pochodzącego z biblioteki klasztoru oo. Benedyktynów na Świętym Krzyżu. Prawdopodobnie pisarzem kodeksu był zakonnik konwentu łysogórsklego Andrzej ze Słupi, który przepisał go w latach 1471-1493. Z klasztoru rkps został przewieziony do Warszawy, gdzie przechowywany był w Bibliotece Uniwersyteckiej, skąd wraz z innymi rkpsami zabrano go po powstaniu listopadowym do Ces. Bibl. Publ. w Petersburgu. Rkps odnalazł Łukasz Gołębiowski, a odpis sześciu tekstów polskich opublikował w 1853 r. Wacław Aleksander Maciejowski w Dodatkach do piśmiennictwa polskiego od czasów najdawniejszych aż do roku 1830 (s. 122-128). Rkps zaginął. Najnowsze wydanie tych pieśni: M. Elżanowska, Pieśni łysogórskie. Prolegomena filologiczne, Pamiętnik Literacki, 1997, zesz. 2, s. 131-159.
Wśród odnalezionych pieśni znajdują się:
a. s. 48 Posłuchajcie, bracia miła. ~ Jest to tzw. Lament świętokrzyski lub tzw. Żale Matki Boskiej pod krzyżem. Pieśń nawiązuje do tradycji średniowiecznych planctus Mariae i prawdopodobnie była fragmentem pasyjnego dramatu liturgicznego lub utworem przeznaczonym do odczytania czy odśpiewania w wielkopiątkowym obrzędzie adoracji krzyża. Najnowszą transkrypcję tej pieśni podaje Roman Mazurkiewicz w publikacji Polskie średniowieczne pieśni maryjne, Kraków 2002, s. 357-358;
b. s. 50-52 Radości wam powiadam. ~ Jest to pieśń o zwiastowaniu. W Sstp przez niedopatrzenie identyfikowano ten tekst jako tożsamy z odpisem (uboższym o dwie środkowe zwrotki) znajdującym się w rkpsie Biblioteki Klasztoru Kanoników Regularnych Laterańskich w Kraśniku wydanym przez Rafała Lubicza (Hieronima Łopacińskiego) w IV t. Prac Filologicznych (s. 592-595). Uzupełnienia materiału ukażą się w suplemencie;
c. s. 54 Wezwanie do śpiewania pieśni o Matce Bożej. ~ Utwór ma cztery zwrotki. M. Bobowski podkreśla związek tego utworu z pieśnią Radości wam powiadam (zob. wyżej b). W innym odpisie tej pieśni z rkpsu Biblioteki Narodowej w Warszawie III 8040, wydanym przez R. Lubicza w PF IV s. 592-595, wszystkie zwrotki tego utworu - oprócz pierwszej, której nie ma w tym odpisie - stanowią końcową jej część. Ekscerpcja materiału, Witolda Zachorowskiego, niepełna. Z pierwszej zwrotki zacytowano w Sstp tylko trzy wyrazy (wykład, krasny, matuchna). Reszta materiału ukaże się w suplemencie;
d. s. 55-58 Mocne boskie tajemności. ~ Pieśń maryjna w przekazie łysogórskim bardzo mocno zniekształcona z powodu poprzestawianego szyku wersetów (inny zachowany odpis tej pieśni cf R XXV 206-291 poz. 1 d);
e. s. 62-64 Zdrowaś królewno wyborna. ~ Trawestacja pieśni Salve Regina, której Maciejowski nadał tytuł Hymn do Najświętszej Panny.
Wszystkie pieśni łysogórskie w Sstp datowano XV p. post.
