Wzgardzić

w opracowaniu

nr hasła: 67

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
wzgardzić

Bezokolicznik, strona bierna

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
-być wzgardzona
-
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
--być wzgardzona

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.wzgardzę
2.wzgardzisz
3.wzgardzi
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.wzgardzimy
2.wzgardzicieli
3.wzgardzą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.wzgardził jeś
wzgardziłeś
--
3.wzgardził
wzgardził jest
wzgardziła
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.wzgardziliście
--
3.wzgardzili
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas zaprzeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.wzgardził był
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.-ś wzgardzon
--
3.wzgardzon bywa
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.wzgardź
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by by wzgardził
-by wzgardził
by był wzgardził
wzgardziłby
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.bychom wzgardzili
--
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwzgardził
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-wzgardziła
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwzgardzili
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwzgardzon
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwzgardzony
wzgardzona
-
dopełniacz---
celownik-wzgardzonej
-
biernikwzgardzonego
--
narzędnikwzgardzonym
--
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwzgardzeni
-wzgardzona
dopełniacz---
celownik---
biernikwzgardzone
--
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu przeszłego I

forma
wzgardziw
wzgardziwszy

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
2. 'zlekceważyć, okazać swoje obrzydzenie, wstręt, odtrącić' - 'contemnere, despicere, aspernari, spernere'2. por. Sstp
  • Deus contempnitur, wszgarczon (pro wszgardzon) biuą, cum hoc, quod ipse precepit, non observatur XV in. GlKazB II (5) - 99
  • Dzyekvyą thobye, panye Yezv Kryszczye, kthorysz dlya odkvpyenya szwyatha... od Zydow wzgardzon ca 1500 Kałużn (3.3) - 70v
  • Pleni (sc. anni)... deliciis et affluencia temporalium bonorum merito deberent contemni myalaby bycz wszgardzona 1456 ZabUPozn (1) - 108
  • Detestanda est corea, ma bycz vszgardzona..., quia corea dicitur quasi cor eans in perdicionem XV p. post. R XXV (1.6) - 183
  • Libera eos, qui serviunt gentibus et contemptos, wsgardzone, et abominatos, myerzyone, respice (II Mach 1,27) XV p. post. GlPolB (3) - 28
  • Circa nos non debent (sc. publicani) esse infames wszgardzeny albo omovyony XV p. post. R XXV (1.6) - 180
  • Pothem drvgy sz nych przystąmpyw kv oblicznosczy sąndzego, wiwodzi szą wsgardzonym (allegat se contemptum)..., ządayącz thegodla spyszacz tho skazanye y othmyenycz 1449 Sul (1.1) - 38
  • Vidit quendam... miserum horrendum et despectum ocropnego y wsgardzonego ca 1409 Gn gl. - 161v
  • Bandz mi laskawy, yakosz byl oney nyewyesczye wzgardzoney w domv Schymona thrądothawego (pro thrądowathego, Marc 14,3) XVI in. Naw - 83v
  • Sexus femineus fuit despectus vlg. wszgardzona, gl. w ganbye byly (sc. żony) 1448 GlKazB IV (4.1) - 84
  • Quasi absconditus wltus eius et despectus wsgardzony (Is 53, 3) XV p. pr. SKJ I (4) - 313
  • Fastidito labore, gl. sc. spreto conatu wszgardzywszy robotą, carnem sentis *ville torpescere 1466 R XXII (1.1) - 11
  • Gensze wsgardzyw to (renuens) y powyedzal 1455 BZ (1) - Gen 48, 19
  • A lyvd twoy bi bil mnø nye wzgardzil (si non contempsisset me) nye wzwyodlbich kopya swego przecyw gemv 1455 BZ (1) - Judith 11, 2
  • Myly [my] panye,... day nąm then dar..., bychom wszgardzyly wszyczką szlosz<ć> XV ex. GlWp (2.1)
  • Paklibi ktori krziwi... ku moczi prziycz bi wsgardzyl (si... renuerit ad auctoritatem venire) 1450 Sul (1.2) - 93
  • Gdyby poszwany stacz nye dbal alybo wsgardzyl (si... comparere noluerit vel contempserit)..., oszmy skoth za wyną sądowy ma zaplaczycz 1449 Sul (1.1) - 32
  • Gdi ktho bi byl skazani a doszicz wczynycz alybo dostatecznego rąąkoyemstwa dacz a vczinycz wsgardzylbi (dum... sufficientem... cautionem... facere contempserit) 1449 Sul (1.1) - 31
  • Ponyzil bil... pan Iudø prze Achaza.., przeto isze obnazil gy bil ot swe pomoci, bo wzgardzil bil panem (eo quod... contempui habuisset dominum) 1455 BZ (1) - II Par 28, 19
  • Przecz tako mymo wszitki gyne, gisz bidlyø na wschod sluncza, cy wzgardzily mnø (contempserunt nos)? 1455 BZ (1) - Judith 5, 4
  • Vocaui et renuistis wsgardzyliscze (Prov 1, 24) XV p. post. R XXV (1.6) - 182
  • Dzewka Saulowa... vzrzala krolya Dauida skaczøci..., wzgardzila gym w syerczu swem (despexit eum in corde suo) 1455 BZ (1) - I Par 15, 29
  • Adversatus wsgardzil gyest gymy (ecce David misit nuntios de deserto, ut benedicerent domino nostro, et adversatus est eos, sc. dominus I Reg 25, 14) 1471 MamKal - 69
  • Vsgarcz szwyeczke rzeczy! XV p. post. PF III (2) - 290
  • Vyelye dzyevycz ostanye v czystoczye, yze... wzgardzą malzenskye loze (torum coniugalem spernentes) XVI in. Rozm - 28
  • Wzgardziles wszitki od stampoiancze (pro odstampviąncze), sprevisti omnes discendentes) od *zandow twogich 1482-1483 MW - 38v
  • Wzgardzyczyely moya prawa (si spreveritis leges meas Lev 26, 51) ca 1480 Kałużn (1.1.2) - 8v
  • Gospodzyn mnye pomocznyk yest a wzgardzę nyeprzyaczyelmy moymy (despiciam inimicos meos) ca 1500 Puł - 117, 7
  • Luc 14: Qui non renuncciaverit omnibus, que possidet, non potest meus esse discipulus. Reunciare, wsgardicz, autem possessionibus est <non> tenere ea, que mundi sunt XV med. GlKazB III (1) - 21
  • Iesus gdy vbyczowan, na sztholczv posadzon, czyrnym yest coronowan, a przetho yest wszgardzon ca 1500 WładW - 2v
  • Y wymenu twoiem wzgardzimi wstaiøcze (spernemus insurgentes) na nas ca 1400 Fl - 43, 7
  • Sercza scruszonego..., Bosze, ne wzgardzisz (cor contritum... non despicies) ca 1400 Fl - 50, 18
  • Bo wisluszal vbogego Gospodzin y iøczczi swimi ne wzgardzil (non despexit) ca 1400 Fl - 68, 38
  • Ty zaprawdø odpodzil ies y wzgardzil ies, y potøpil ies pomazancza twego (despexisti... Christum tuum) ca 1400 Fl - 88, 37
  • Ne poruszy se, alysz wzgardzy *naprzeyacelmy swymy (donec despiciat inimicos suos) ca 1400 Fl - 111, 7

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp X 617a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 67, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. KJ
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny