Fleksja

przymiotnik

Widok zaawansowany

stopień: równy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	dawny	dawna	-	-
dopełniacz	dawnego	-	dawna dawnego	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	dawne	-
narzędnik	dawnym	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	dawni	-	-	-
dopełniacz	dawnych	dawnych	dawnych	-
celownik	dawnym	-	-	-
biernik	dawne	-	-	dawne
narzędnik	-	-	dawnymi	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

stopień: wyższy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	dawniejszych	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

stopień: najwyższy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	rodzaj nieznany/wspólny
mianownik	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-

Dawny

typ odmiany: prosta
stopień: równy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	dawn-a	1403 Kal - nr 106	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-

stopień: wyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-

stopień: najwyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-

Dawny

typ odmiany: złożona
stopień: równy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	dawn-y	ca 1470 MamLub - 115	dawn-a	XV p. post. GlKazB III (9) - 87	-	-	-	-
dopełniacz	dawn-ego	1449 Sul (1.1) - 4	-	-	dawn-ego	1403 Kal - nr 106	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	dawn-e	1492 GlKórn II (11) - 211	-	-
narzędnik	dawn-ym	1456-1470 Dział - 297v	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	dawn-i (n:ń)	ca 1470 MamLub - 163	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	dawn-ych	1456-1470 Dział - 267v	dawn-ych	ca 1500 Puł - 78, 8	dawn-ych	XV ex. MacDod (12.2)	-	-
celownik	dawn-ym	1492 GlKórn II (11) - 210	-	-	-	-	-	-
biernik	dawn-e	1455 BZ (1) - Deut 32, 7	-	-	-	-	dawn-e	1466 R XXII (1.1) - 13
narzędnik	-	-	-	-	dawn-ymi	1456-1470 Dział - 287v	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-

stopień: wyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	dawniejsz-ych	1449 Sul (1.1) - 24	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-

stopień: najwyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki		rodzaj nieznany/wspólny
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-	-	-

Formy wyrazu w funkcji innych części mowy:

dawne (rzeczownik) 1403 Kal - nr 106

Połączenia wyrazowe:

z dawna (przysłówek) 1403 Kal - nr 106

Semantyka

Definicje

1. 'istniejący w odległej przeszłości' - 'antiquus, priscus, vetus'

Wstawyami, abi podlug czasszow dawnyeyszich (secundum tempora antiquiora) woyewoda krakowski w yanem, a sandomirski woyewoda thesz w yaneem sandzy doszycz ymyely 1449 Sul (1.1) - 24
Rospamyotay syø na dawne dny (memento dierum antiquorum), mysl o kaszdich narodzech 1455 BZ (1) - Deut 32, 7
Nyektorzy wząly sobye w obyczay potwarcze potwarzacz lyvd nyewynny o maszoboystwo przed dawnymi lyathy vczynyone (commissi ante multos annos) 1456-1470 Dział - 287v
Antiqui dawny (non exoraverunt pro peccatis suis antiqui gigantes, qui destructi sunt confidentes suae virtuti Ecclus 16, 8) ca 1470 MamLub - 163
Fingere *cincturis non exaudita Cethegis, davnym szkladaczom czudnym ku szk<ł>adanw, continget 1492 GlKórn II (11) - 210
Musa dedit diwos fidibus puerosque deorum et pugilem victor<em>, <et> equum certamine primum, nad *szlozonye davne, ... referre 1492 GlKórn II (11) - 211
Nye pamyętay zloszczy naszych dawnych (ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum) ca 1500 Puł - 78, 8

2. 'istniejący od odległej przeszłości, stary' - 'antiquus, priscus, vetus'

Kthorikole kmecz orze czalim plugem..., powynyen dacz czthirzi kythi konopi gothovich podlug obiczayv zemye dawnego (iuxta consuetudinem terrae antiquam) 1449 Sul (1.1) - 4
Od dawnych czasow (iuxta temporum antiquitatem) w ziemyach krolestwa naszego czastokrocz w sądzech nye podlug zgody, ale podlvg swych glow smyslv a starych lath rozvmow rzeczy... sądzą Dzial 6 1456-1470 Dział - 267v
Ktho byl naganyon, ysby nye myal prawa riczerskyego, ten naganyony dw starczv swego rodzaya obyczayem dawnym (more consuetudo)... kv otrzymanyv prawa riczerskyego ma wyescz 1456-1470 Dział - 297v
Pes aquile, predo testudinis aera scindit, hanc sua concha tegit cornua longa, dawne, latent 1466 R XXII (1.1) - 13
Ut expetunt tempora iaco slucha na kosdy rok a. iako obyczay dawny odlugych (leg. od długich) czasow (susceperunt Iudaei super se..., ut nulli liceat duos hos dies absque solemnitate transigere, quos scriptura testatur et certa expetunt tempora, annis sibi iugiter succedentibus Esth 9, 27) ca 1470 MamLub - 115
Per verbum Dei hodie claudi ambulant. Et hii sunt, quos diuturna affectio, zastarzala zandlywoscz, incurvavit in malo... Per verbum Dei surdi audiunt, et hii sunt, quos diutina obstinatio, dawna zapyekloscz mentis detinet XV p. post. GlKazB III (9) - 87
Tthen thwoy gnyew wschiczko sthworzenye od dawnych lath y gyesczye nynye poznąlo gy, Chryste myly XV ex. MacDod (12.2)

Połączenia wyrazowe

z dawna
'od dawna'

Yako tho sedlisko ne gest cosczelne, czerequane, czo xandz Michal szalowal na Clarø, ale gest geg s d[z]awnego, s d[z]awna 1403 Kal - nr 106

Formy wyrazu w funkcji innych części mowy

dawne (rzeczownik)
'to, co istnieje od odległej przeszłości'

Yako tho sedlisko ne gest cosczelne, czerequane, czo xandz Michal szalowal na Clarø, ale gest geg s d[z]awnego, s d[z]awna 1403 Kal - nr 106

Zapożyczenie

–

Uwagi

Hasło zawiera materiał wydrukowany w Sstp pod hasłem Z dawna i w SI pod hasłem Za dawna.

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp II 40b

PDF

Dawny

w opracowaniu

Fleksja

Dawny

Dawny

Semantyka

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Errata

Jak cytować?