Opiekadlnik, Opiekadnik, Opiekaldnik, Opiekalnik

w opracowaniu

nr hasła: 3226

Fleksja

rzeczownik
Widok zaawansowany
rodzaj: męski

przypadek liczba
pojedynczapodwójnamnoga
mianownik opiekadlnik
opiekadnik
opiekaldnik
opiekalnik
-opiekadlnicy
opiekaldnicy
dopełniacz opiekadlnika
opiekaldnika
opiekalnika
-opiekadlnikow
opiekaldnikow
opiekalnikow
celownik opiekadlnikowi
opiekadlniku
opiekaldnikowi
-opiekaldnikom
opiekalnikom
biernik opiekadlnika
opiekaldnika
opiekalnika
-opiekadlniki
narzędnik opiekadlnikiem
opiekaldnikiem
opiekalnikiem
-opiekadlnicy
opiekadlniki
miejscownik ---
wołacz opiekalniku
--

Semantyka

Definicje
'ten kto się kimś, czymś opiekuje, ma kogoś, coś w swej opiece, staraniu, obronie' - 'curator, tutor, custos, patronus'
  • Tutor id est defensor eyn beschirmer oder eyn furmunder domovy opyekvn opyekądl<n>yk ca 1500 WokLub - 142v
por. Sstp
  • Jaco to szwathczimi, jaco Micolay, Marczin y Maczey nye bili opyekadlniczi panyey Margorzati any yey [sswego domu] z amąsz dali, any szyey gey przeszdzączno nygednim racogemstwem obwyazali [doyad za mąszem], doyąd szluba nye brala 1426 RtKon - nr 462
  • Quanto tempore heres parwlus est, nichil differt a seruo,... sed sub tutoribus et actoribus est pod opyekadlnyky, rzecznyky (Gal 4, 2) XV med. SKJ I (1.1) - 54
  • Vstawyamy, aby oczecz zywącz mogl dzeczem swogim... vstawycz pewne opyekadlnyky (certos tutores)..., any thich tho opyekadlnykow (eosdem tutores) po smyerczy vstawyayączego b<l>iszszy oth opyekanya badą mocz oddalycz 1449 Sul (1.1) - 75
  • Pothym maz they panyey vmarley vpomnyal szye opyekalnykom, aby yemu daly then korczak,... a opyekadlnyczy mowyą, ysz korczak then odumarl na tho... dzyeczyą ca 1500 OrtMac - 39v
  • Potem masz vmarl tey panyey vpomynal szye opyekaldnykom, aby gemv daly ten szrzbrny korczak,… a opyekaldnyczy mowyą, acz korczak ten odwmarth na tho szą zywe dzyeczy ca 1480 OrtOssol - 64va
  • Kyedy dzyeczą mą dwanascze lath, tedy yvsze… moze szwe gydacze gymyenye oddacz procz szwych opyekalnykow ca 1480 OrtOssol - 67va
  • Yako wyele lath ma myecz dzeczą…, a w kthorych leczye mogą gye szandzycz o gorącze rzeczy… y tesz gdy moze szwym gymyenym wladacz procz opyekaldnykow, szlowye dacz y nyechacz, komv chcze? ca 1480 OrtOssol - 67va
  • Vstawyamy, aby oczecz zywącz mogl dzeczem swogim... vstawycz pewne opyekadlnyky (certos tutores)..., any thich tho opyekadlnykow (eosdem tutores) po smyerczy vstawyayączego b<l>iszszy oth opyekanya badą mocz oddalycz 1449 Sul (1.1) - 75
  • Opyekaldnyczy wszaly tho na roszmyszlenye, w them tha pany wmarla pyrwey nyszly, odpowyedzely opyekaldnyczy ca 1480 OrtOssol - 64va
  • Opyekadlnyczy wszyaly tho szobye na roszmyszlyenye, a w thym tha pany vmarla pyerwey, nyszly odpowyedzyely opyekadlnyczy ca 1500 OrtMac - 39r
  • Anna... constituit Iacobum opyekalnykyem 1463 StPPP IX - nr 586
  • Gedna pany przyszlą swym maszem przed gayony sand y wząla go szobye opyekaldnykyem y wszdala mv swe wszythko gymyenye ca 1480 OrtOssol - 96rb
  • Grizinski przed panem Sødziw<o>iem poznal, ize cztirzista grziwen wzøl, yey opekadlnikem bil 1399 Pozn - nr 397
  • Gospodnye wschechmogączy..., opyekalnykv rodzayv czlovyeczego (humani generis... gubernator)! XVI in. Rozm - 34
  • Katherina... constituit suum tutorem al. opyekalnyka Stanislaum 1464 StPPP IX - nr 590
  • Katherina... Iohannem... sibi recepit in tutorem al. vszyąla ge sobye za opyekaldnyka 1474 AGZ XII - 362
  • Ysze Wichna wysla z opekana Wączenczewego y wsząla szobe ginnego opekadlnika 1419 Pozn - nr 971
  • Tedy przedal ten wynowaczyecz szwoy dom y odkazal thy pyenyadze, czo byl dluszen... opyekaldnykowy ca 1480 OrtOssol - 65ra
  • Opyekaldnyk (tutor) syrothą daw za mązz a gey czanscz gymyenya daw za possag, za osthathek we trzy lyatha y w trzy myeszancze bąndąncz z mązzem nye pozowye-ly, pothem opyekadlnykowi (tutori)... zalobi rvszicz nye bąndze mocz 1449 Sul (1.1) - 12
  • Jako Staszek wiszedl, ne vczinil szwemu opekadlniku nigedne prauiszni 1396 Pozn - nr 196
  • Gdy… mąsz vmrze y szostawy… dzyathky… y bratha albo szyostry masza…, albo opyekaldnyka, a thego vmarlego zoną poymye gynego masza, then mąsz do szwey zony prawy od tego opyekalnyka gey wyano ca 1480 OrtOssol - 26rb
  • Yako gdy maya dobywacz oczczowszkyego dlugv na szyeroczye, czo nye moze myecz opyekaldnyka ca 1500 OrtMac - 53v
  • Vstawyamy, aby thake dzewicze... dorosle, mogly mąze szobye wszącz procz thego strya albo opyekadlnyka woley (sine... tutoris voluntate) 1449 Sul (1.1) - 76
  • Clemens... existens tutor, *opykalnyk, Anne, est traditus causam Adalberto 1463 StPPP IX - nr 584
  • Opyekaldnyk (tutor) syrothą daw za mązz a gey czanscz gymyenya daw za possag, za osthathek we trzy lyatha y w trzy myeszancze bąndąncz z mązzem nye pozowye-ly, pothem opyekadlnykowi (tutori)... zalobi rvszicz nye bąndze mocz 1449 Sul (1.1) - 12
  • Tutor al. opecadnik 1423 ArchCastrBiec - II 136, 2
  • Jaco Barthoszeui dzeczi prawo czirpali, a kto ge w czem przeprzal, to gich opecadlnik placzil 1405 Kościan - nr 279

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp V 596b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 3226, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. IN
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny