Bić

w opracowaniu

nr hasła: 3099

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
bić

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.biję
2.bijesz
3.bije
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.biją

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.-
3.będzie bić
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-m bił
-m biłem
-m biła
-
2.---
3.bił
biła
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.bili
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.bit jeśm
--
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.będzie bit
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.bita będzieta
--
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.był bit
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.bij
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by bił
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikbijący
--
dopełniaczbijącego
--
celownikbijącemu
--
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownikbijącym
--
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego w odmianie prostej

forma
bijąc

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikbił
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-biła
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikbili
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikbit
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-bita
-
dopełniacz-bitej
-
celownik---
biernikbitego
bitą
-
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikbita
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik-bite
-
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
biję
bijąc

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Kaszal gest byl... motlamy gy bÿcz ca 1409 Gn - 173r
  • Wawrzinecz ne bil Veronie 1388 Pozn - 37
  • Acz kmyecz vranyon bądze asz do krwie abo tesz bądze byth barzo 1456-1470 Dział - 284v
  • Isz Iaroslawa... bila mu yego voli 1411 Pyzdr - nr 325
  • Iacom przi tim bil, ysze Micolay prosil y kasal, abi Jacusz Poman gi vderzil y bil 1416 Pozn - nr 904
  • Nyszadni z was nye wichocz z domu swego asz do zayutrka, bocz Pan poydze byyøcz Egipskye (transibit enim dominus percutiens Aegyptios) 1455 BZ (1) - Ex 12, 23
  • Beneck byka bige ca 1470 Park - 8
  • Yesthly byl byth dla layanya szlych szlow, pan nye ma dacz szluszby szluzączemu ca 1500 OrtMac - 70v
  • Czlowyek aczbi spal z zon[y]a sløczenim szemyenya, geszto bi bila dzewka y takesz *slachczønka, ale wiplatø nye *viplaczono any wiszwolenim darowana: bita bødzeta oba (vapulabunt ambo), ale nye vmrzeta 1455 BZ (1) - Lev 19, 20
  • Byt iesm (percussus sum) iaco syano y zeschlo iest sercze moie, bo iesm zapomnal giescz chleba mego ca 1400 Fl - 101, 5
  • Et nos putavimus eum leprosum et percussum a Deo bythego, zarzuczonyego (Is 53, 5) XV p. pr. SKJ I (4) - 301
  • <J>akom ya mv nye rączyl trzech grzyvyen... *gwalthowney any kopj <by>they..., alem y raczyl na posta<wye>nye y posthavilem gy 1492 ZapWarsz - nr 1732
  • Bytha vyna kmyecza 1450 Sul (1.2) - 108
  • Iacom ya pomoczniczø ne bila, kedi Smislawa bita 1406 KsMaz I - nr 760
  • Staszek kigem ne bith ot paney 1408 Piek VI - 363
  • A kto bi czlowyeka byl chczøcz gy zabicz, szmyerczyø umrze 1455 BZ (1) - Ex 21, 12
  • Yego bracza... strzelaly y bili... na mø braczø 1416 Czrs - 75
  • Czsom Hannie uczynyl, tho thedi, kye slugan moyan bila[n] 1476 RafPocz - 17
  • Jakom ia Sczepana ne byla w mem domu 1427 ZapWarsz - nr 210
  • Jakom ya przischethwschi do goszpody szamowt<o>r gwalthem dobythym myeczeem nye bilem na goscze paną pothkomorzego 1471 ZapWarsz - nr 3036
  • Iacom ia ne bil na Mar<czino>w dom szamotrzecz szilø 1400 KsMaz I - nr 17
  • Tocz mowy pan zwol sobye ktore chcesz albo trsy lyata glod... Albo trsy dny myecz boszi pusczoni na zemyø smyercy a Angyola boszego gen bødze bycz po wszitkich kraioch Israhela (et angelum domini interficere in universis finibus Israel) 1455 BZ (1) - I Par 21, 12
  • Vellentibus *pyyączim (Is 50, 6) 1471 MamKal - 201
  • A gdiszbi uszrzal krew na swyrz<ch>nych prodzech y na obu podwoyu, mynyecz dzwyrze domowe, a nye da byyøczemu wnydz w wasze domi a uraszycz (et non sinet percussorem ingredi domos vestras et laedere) 1455 BZ (1) - Ex 12, 23
  • Panie Iesu,... prossą czyebye, aby thwoy krzysz wybawil mye od anyola byyaczego XV ex. R XXV (2.14.2) - 395
  • Yze nass myly mystrz yat a nam szye vyelyka czyąskoscz stala, bo nye vymy, gdzye y (leg. ji 'go') nam vyedzyono..., gednosmy vydzyely przez ląka Iozeff<at> byyącz, pchayącz, syepayącz przedszye y zaszye XVI in. Rozm - 694
  • Pospolne przyszczye Pana gest, gdisz szedl gest nad domi synow izrahelskich w Egipczye, byyø Egipskye (percutiens Aegyptios) a domi nasze wiwoluyøcz 1455 BZ (1) - Ex 12, 27
  • Rrzekl k nyemu byg myø (percute me) Gensze byl gy a ranyl 1455 BZ (1) - III Reg 20, 37
  • Ach, sluszebnyky twoge byczmy byyø (flagellis caedimur) a przesprawnye sze dzege przeczyw ludu twemu 1455 BZ (1) - Ex 5, 16
  • Przecz wyączey trzeczey bygesz (cur... verberas) osslicza swø 1455 BZ (1) - Num 22, 32
  • O ktori jasz szalowal na mø Vith, ten ja biyø daley trzech lath 1407 Czrs - 8
Połączenia wyrazowe
bita (droga)
por. Sstpbita wina
por. Sstpbita obiata
por. Sstp
  • A bødøly obyatowacz szszone obyati y byte obyati (si obtulerint holocautomata et victimas), nye przymø gich, bo myeczem a glodem, a morem ia ge zagvbyø 1455 BZ (1) - Jer 14, 12
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
bijący (rzeczownik)
'ten kto bije'
  • Biyandzi (leg. bijący, percutiens) sbytemu albo czirzpyąnczemu crzywdąn ot policzka pyancz kop groschi... zaplaczicz ma 1450 Sul (1.2) - 102

Zapożyczenie

–

Uwagi

W Sstp cytat 1455 BZ (1) - Jer 14, 12 umieszczono w znaczeniu 6.c.: bita ofiara ofiara z zabitego zwierzęcia, victima.

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp I 82b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 3099, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. ED
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny