(Szlachetny) Ślachatni, Ślachatny, Ślachetni, Ślachetny, Ślechatny, Ślechetny

w opracowaniu

nr hasła: 3015

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ślachatny
ślachetny
ślachatna
ślachetna
ślachatnie
ślachetne
-
dopełniacz ślachatnego
ślachatniego
ślachetnego
ślechatnego
ślechetnego
ślachatnej
ślachatniej
ślachetne
ślachetnej
ślachatnego
ślachetnego
-
celownik ślachatnemu
ślachetnemu
ślechatnemu
ślachatnej
ślachatniej
--
biernik ślachatnego
ślachetnego
ślachatną
ślachetną
ślechetną
-ślachetne
narzędnik ślachatnym
ślachetnym
ślachatnej
ślachetnej
--
miejscownik ----
wołacz ślachetny
ślachetna
--
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ślachetni
--ślachetni
dopełniacz ślachatny
ślachetnych
---
celownik ----
biernik ślachetne
ślachatne
--
narzędnik ----
miejscownik ślachatnych
ślachatnych
--
wołacz ślachetnie
ślachetny
--
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ślachetniejszy
---
dopełniacz ślachatniejszy
---
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik -naślachetniejsza
--
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz naślachatniejszy
naślachatniejsza
naślachetniejsza
--
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----

Semantyka

Definicje
'związany ze szlachtą (szlachcicem), dotyczący szlachty, odnoszący się do szlachty, pochodzący ze szlachty' - 'ad viros (virum) nobiles pertinens, nobili loco natus' por. Sstp
  • Panno naslachethnyeysza, nade wsysthky pokornyeysza! XV ex. PamLit XXVI
  • O naslachatneyszi miedzi patriarchamy, naslachatneysza medzi panyamy, Joachimye, Anno! 1482-1483 MW - 45v
  • O naslachatneyszi miedzi patriarchamy, naslachatneysza medzi panyamy, Joachimye, Anno! 1482-1483 MW - 45v
  • Tu sola... es... nobilissima per exteriorum morum honestatem naslachetnyesza press zewnat<rz>noscz obyczayw 1456 ZabUPozn (1) - 99
  • Twore (pro wtóre) on wyelim wyøczey slachatneyszich (multo plures et nobiliores) nisz drzewey poslal 1455 BZ (1) - Num22,15
  • Optimates, id est nobiles meliores et digniores slachetnyeissi (misit, sc. litteras, ad maiores natu et optimates III Reg 21, 8) 1471 MamKal - 85
  • Inclite slachetnye (vae, domine, et vae, inclite! Jer 22, 18) 1471 MamKal - 212
  • O ranach slyachathnych od slyachczycza zadanych 1449 Sul (1.1) - 49
  • Przi bronnich slyachatnich mąnzach (praesentibus strenuis nobilibusque dominis), panyech Pyetrze... voyevodzye, Slawczu castellanye 1450 Sul (1.2) - 101
  • Bandzczie zdrowi na wieki w panye wi, slachethny panye, blogoslawione Maria Iakobowa y Maria Salomowa! 1482-1483 MW - 47r
  • *Wyelkosczz vyni za rani slyachathne i wlodicze (poenae ratione vulnerum nobilium et militum) 1450 Sul (1.2) - 103
  • Wzølem... møze mødre y slachetne (viros sapientes et nobiles) y vstavillem ge kxyøzøti, tribvni y setniki 1455 BZ (1) - Deut 1, 15
  • Zbilud querulabatur de Mathia..., quia non fecit sibi justiciam pro vulneribus militaribus, videlicet szlachetne 1406 HubeSąd - 20
  • Na doswyathczenye swego rodzayv szlachathnosczy ma wyescz szescz slachathnych mązow (sex nobiles viros) 1449 Sul (1.1) - 33
  • Any do mne selcz slano, to yesth slachetnych Mychala Copaskego, Marczyna s Belska y Stanislawa Turowskego 1473 Czrs - s. LXXXVIII
  • Gdisczi ony (sc. Jakub Mniejszy i Więcszy) duchem sprawiedlywi, czyalem slachetny, sbawicziela naszego y matki iego zasluzili bicz krewnimy 1482-1483 MW - 54v
  • Ktoricz clouek ma on vele dzecy a na slusbøcz ge on vyrzødzy, vøczcy ony byuagø slachethny a dobrich obyczagof napelneny ca 1409 Gn - 12r
  • Ysche yemv posthanpyl posak y vyprawa po slachathney *Magorzaczye 1482 ZapWarsz - nr 1518
  • Jakosz thy mnye postapyl przes smowcze schesthnascze kop grosshy... po slachethney Katharzine 1494 ZapWarsz - nr 1761
  • Uszkarszyly sza, tho yest przeth slachathnim panem Janem y przet panem woythem 1478 RKJŁ VII (2) - 59
  • Yako tegdi, kyedim myal rok zavithy szlachethnim (leg. z ślachetnym) Symanem na poroczky, tegdim nyemoczen byl 1435 Pyzdr - nr 1053
  • Maria, panno szlachetna! XV ex. R XIX (8)
  • O slahetny myly panye, ktorys prze nas od ogca sffego ngebgeskygo na then sffgat stwpyl! XV ex. GlWp (4.1)
  • Thegocz ya szaluya na slechethną Anną podlug pozvu o tho 1486 AGZ XIX - 348
  • Viwod o prziganąn slyachathnąn (purgatio vituperii nobilium) 1450 Sul (1.2) - 103
  • Tandem nos Andree penam militalem adiudicavimus al. slachetnø 1413 HerbSier - 388
  • Jakom my nye raczily Janowy... za szlachathnego Jacuba Golanthkowskyego 1471 ZapWarsz - nr 3012
  • Anim go (sc. konia) wraczal prze slachethnego Michala Pogrossewskyego 1473 ZapWarsz - nr 1363
  • Jako ya... nye zasthamp<i>l drogy dobrowolney szlachathnyey Anne 1480 ZapWarsz - nr 1485
  • Jako ya szamoczwarth nye szasthampil slachathney Stanyecze 1480 ZapWarsz - nr 1484
  • Anym ukrathl dzevyączy zlotech zlechathnemu Wlothkowy 1496 Czrs - s. LXXXVII
  • Jakom ya nye raczyl... szesczy groschi szlachathnemv Michalovj 1480 ZapWarsz - nr 1506
  • Yakom nye wynowath polthory grzywny rankoyemstwa slachetnemu Janowy Brudzewszkyemu 1436 Pyzdr - nr 1062
  • Gdiby geno gych gymyenye..., gesz y thako s prawa slachathnego (de iure militali) gest wolne, przes wsego gabanya bylo zachowano 1449 Sul (1.1) - 56
  • Kedyby ktho obwynyon byl, aby nye myal prawa slachethnego (ius militale), then dwv starszv... ma wyescz... kv odzyrzenyv swego prawa slachethnego (ius militale) 1449 Sul (1.1) - 71
  • Jako ya nye przysethl do domv szlachathnyego Mykolaya y do domv szlachathnyeg Katharzyny 1479 ZapWarsz - nr 1476
  • Ysche szlachathny Andrzey... nye sbyl szamotrzecz gwalthem slachathney Anny 1482 ZapWarsz - nr 1524
  • Jaco Maczek... yesd brad nąsch y slachethney krwe po oczczu 1427 Pozn - nr 1249
  • Ysze Pyotrasz iest nasego sczitu y nasey crwey slachetne 1418 Pyzdr - nr 523
  • Marczyn... y Jakup... były pomocznyczy... Konarskyemv ku zabyczyw szlyechathnego... Dadzyboga 1493 ZapMaz - 158
  • Jacom ya czebye nye wwyothl w *rokogyemsthwo do slyechethnego Marczyna, starosthy garwolskyego 1491 Czrs - s. LXXXVII
  • Jako ya nye przysethl do domv szlachathnyego Mykolaya y do domv szlachathnyeg Katharzyny 1479 ZapWarsz - nr 1476
  • Cząstokrocz szą przygadza, ysz nyekthorzy sz slachatnego rodv (de militali prosapia) pochodzącz... bywayą sbyegy 1449 Sul (1.1) - 47
  • Gdy nyektory slachczycz albo myenyącz szą sz szlachetnego rodzayv (de nobili genere) porodzonego rzecze 1449 Sul (1.1) - 79
  • Sunt, gl. discipuli, lumina, quorum ffulget doctrina, signum, gl. id est nobile signum szlachathnye vyobraszenye, regale triumphi XV p. post. PF III (2) - 288
  • Tesczy gest ono (sc. dzieciątko) velebne, slachethne y tesze milosczyue bilo ca 1409 Gn - 3r
  • Glowa slyachathna 1450 Sul (1.2) - 92
  • Ysch slachethna Malgorzetha nye poszadla 1480 ZapWarsz - nr 1487
  • Ingenuus slachathny ca 1428 PF I (5.4) - 495
  • Ysz yest slachetny po oczczu y po maczerzy 1419 Pozn - nr 976

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp VIII 569b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 3015, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. TK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny