Fleksja

przymiotnik

Widok zaawansowany

stopień: równy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	zielazny żelazny	zielazna żelazna	żelazne
dopełniacz	-	-	żelazna
celownik	-	-	-
biernik	-	żelazną	żelazne
narzędnik	żelaznym	-	-
miejscownik	-	żelaznej	żelaznem
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	żelazne	-
dopełniacz	żelaznych	-	-
celownik	-	-	-
biernik	żelazne	zielazne żelazne	żelazna żelazne
narzędnik	żelaznymi	-	-
miejscownik	żelaznych	-	-
wołacz	-	-	-

stopień: wyższy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

stopień: najwyższy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

Żelazny

typ odmiany: prosta
stopień: równy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	żelazn-a	1499 GórsJaz - 275
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: wyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: najwyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

Żelazny

typ odmiany: złożona
stopień: równy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	żelazn-y	1500 RocznKrak XVI - 69	żelazn-a	1442 WokRacz - 108v	żelazn-e	1455 BZ (1) - Deut 3, 11
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	żelazn-ą	ca 1483 Satyra - 2ra	żelazn-e	1455 BZ (1) - Deut 28, 48
narzędnik	żelazn-ym	(1449) XVI Gałka	-	-	-	-
miejscownik	-	-	żelazn-ej	ca 1400 Fl - 2, 9	żelazn-em	1455 BZ (1) - Gen 4, 22
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	żelazn-e	1472 Rost (1) - nr 37	-	-
dopełniacz	żelazn-ych	1455 BZ (1) - Jos 6, 19	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	żelazn-e	XV in. GlKazB II (5) - 108	żelazn-e	ca 1400 Fl - 106, 16	żelazn-a	1463 De morte - 275r
biernik	-	-	-	-	żelazn-e	XVI in. Rozm - 183
narzędnik	żelazn-ymi	1455 BZ (1) - II Par 33, 11	-	-	-	-
miejscownik	żelazn-ych	ca 1400 Fl - 149, 8	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: wyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: najwyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

Zielazny (wariant)

typ odmiany: złożona
stopień: równy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	zielazn-y	ca 1500 WokLub - 56r	zielazn-a	ca 1500 WokLub - 22r	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	zielazn-e	1471 MamKal - 93	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: wyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: najwyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

Połączenia wyrazowe:

z żelazna siwy 1499 GórsJaz - 275
żelazna przędza 1442 WokRacz - 108v

Semantyka

Definicje

1. 'zrobiony z żelaza' - 'ferreus, e ferro factus'

Wlodacz bødzesz nad nimy w metle szelazney (in virga ferrea) ca 1400 Fl - 2, 9
Spowadaycze se Gospodnw…, [z]bo starl yest wrota moszøndzowa y zawory szelazne zbyl (vectes ferreos confregit) ca 1400 Fl - 106, 16
Welebne gych w røkawech szelasznych (in manicis ferreis) ca 1400 Fl - 149, 8
Habuit enim (sc. Christus) ferramenta szelazne stroye id est wlnera in corpore suo cum ferramentis inpressa XV in. GlKazB II (5) - 108
Nie zzelaznim meczem Anticristi szeczem (leg. zsieczem) (1449) XVI Gałka
Sicut sarra vlg. pila szelaszna purgat ferrum a rubigine ca 1450 GlKazB IV (3.1) - 56
Krol bazanski ieden byl ostal z korzenya obrzimowego y vkazowano iest loze gego zelaszne (ferreus)… dzewyøcz lokyet *mayocze na dlvzø a cztirzi na syrzø 1455 BZ (1) - Deut 3, 11
Przetosz bødzesz slvzicz nyeprziyaczelovi swemv... y wlozi zelaszne yarzmo (iugum ferreum) na twe gardlo, doyød czebye nye setrze 1455 BZ (1) - Deut 28, 48
Ale czoszkoli zlota albo srebra bødze y sødow myedzanich y zelasznich (vasorum… ferri), Bogv poswyøczono bødze 1455 BZ (1) - Jos 6, 19
Iøly Manasen, a skowawszi rzecyødzmy y pøty zelyaznimy (vinctum catenis atque compedibus), y wyedly gy do Babylona 1455 BZ (1) - II Par 33, 11
Gen ma grody y palacze, kaszdy przeth mv koszv skacze, by thesz myal szelaszna wrotha, nye vdze se mnv klopotha 1463 De morte - 275r
*Tralsas zielazne brony (trahas I Par 20, 3) 1471 MamKal - 93
Bactitura ferri trosky zelaszne 1472 Rost (1) - nr 37
Zelazna vycz doma szlozy a drzewyana na plug wlozy ca 1483 Satyra - 2ra
Mortarium stapa szelasna XV p. post. WokPet I - 7
Tucula cyerlycza vel szczotka szelazna XV p. post. WokPet II - 10
Olla parva <f>erea alias zelaszny *garnagk cum modico cinere 1500 RocznKrak XVI - 69
Camsile zyelaszna czapką ca 1500 WokLub - 22r
Lamella eyn lamel kling; lamina idem blacha zyelaszną ca 1500 WokLub - 72v
Sera zyelaszny zamek vel zyelaszna klothką ca 1500 WokLub - 124v
Sera zyelaszny zamek vel zyelaszna klothką ca 1500 WokLub - 124v
Torrilla zyelaszna pokrywką ca 1500 WokLub - 137v
Trzeczy sluly byly ezeyczy.... Kazdy zelazne albo drzevyane myvaly vmyvanya (dolabrum ferebant ligneum) XVI in. Rozm - 183

2. 'związany z obróbką żelaza' - 'ad ferri facturam pertinens'

A Sella potem vrodzyla Tubalchaym, genze bil pyrzwi kowal na wszitkyem zelaznem (ferri) rzemyøsle y myedzanem 1455 BZ (1) - Gen 4, 22

Połączenia wyrazowe

z żelazna siwy
(o maści końskiej) 'kary z domieszką siwego'

Kon szelaszna (leg. z żelazna) szywy str<z>elczy 1499 GórsJaz - 275

kłobuk zielazny
2. 'hełm bez zasłony w kształcie kapelusza z szerokim rondem, kapalin'

Galerus klobvk zyeląszny ca 1500 WokLub - 56r
Galerus est pileus ex corio et pelle factus klobvk zyelazny ca 1500 WokLub - 56r

kuna żelazna
3. 'obręcz żelazna umocowana u słupa, muru itp. a zakładana na szyję przestępcy'

Millus vlg. kuna zelasna 1442 WokRacz - 145v
Millus kvna zelaszna 1442 WokRacz - 171r
Millus kuna zelasna XV p. post. WokPet I - 7

żelazna przędza
4. 'żelazne kółko'

Feruncus zelasna prządza 1442 WokRacz - 108v

Zapożyczenie

–

Uwagi

Hasło zawiera materiał wydrukowany w Sstp pod hasłem Z żelazna.

Bibliografia

–

Odsyłacze

Kłobuk (rzeczownik)
Kuna (rzeczownik)
Przędza (rzeczownik)

Sstp

Sstp XI 580b

PDF

Żelazny, Zielazny

w opracowaniu

Fleksja

Żelazny

Żelazny

Zielazny (wariant)

Semantyka

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Errata

Jak cytować?