Ręka

w opracowaniu

nr hasła: 2767

Fleksja

rzeczownik
rodzaj: żeński

przypadek liczba
pojedynczapodwójnamnoga
mianownik ręka
ręce
-
dopełniacz ręki
ręku
rąk
celownik ręce
rękama
rękoma
rękam
biernik rękę
ręce
ręki
narzędnik ręką
rękama
rękoma
rękami
miejscownik ręce
ręku
rękach
wołacz ---

Semantyka

Definicje
'kończyna górna, przede wszystkim jej część końcowa z dłonią i palcami' - 'manus' por. Sstp
  • Iako Geczski Dobrogost, czso mi ranczil za sesczdzesant grziuen, v mey rancze list mal vroczicz, tego mi ne vroczil 1397 Pozn - nr 349
  • Complaudare klaszkacz rąkamy (Jud 7, 19) ca 1470 MamLub - 59
  • Nyewinni *rokoma (innocens manibus) y czistego sercza XV med. R XXII (2) - 225r
  • Nye yąlyby go byly rąkamy kv vbyczyv XVI in. Rozm - 649
  • Complosis manibus klaskayancz rankoma (Num 24, 10) 1471 MamKal - 43
  • Jadrzey zadal racoyemstwo (pro racoyemstwa), by mu to Pawel obraczil. A rzacza (‘rządca’) paney Gorzewskyey rzekl: Bracze, chcza czi ya obraczicz ku paney rakam, hyszchą (leg. hiż ‘iż’ się) tobye zaplatą ma stacz pole prawa 1430 Pozn - nr 1353
  • Jaco Michal zødal v Paszka cobily na røky, a on mu yeg ne *chal dacz 1391 Pozn - nr 95
  • Kedi ge nam dali v nasze rancze, przepiszi, tedi Wenczslaf a Paaszek obeslali pana Hinczkoui gednacze 1395 Pozn - nr 187
  • Yako Mancarz my wroczil list røkogemsky, ysz y (leg. ji ‘go’) Olbracht wyprawil, a tego listam ya ku wyernyma røkoma nye bral 1426 Pyzdr - nr 810
  • Odwazilem k gich røkama (in manibus eorum) srzebra lyber szescz 1455 BZ (1) - I Esdr 8, 26
  • Thy ponosze (pro panosze) tø dzedzinø oth sesczidzesanth lath <dzirżą>, a nigdi sz gych rancu ne postala 1398 HubeZb - 94
  • Jaco prawe ti ku Potruszczine rance ranczone glowne penandze 1398 StPPP VIII - nr 7053
  • *Pospecsice sø..., izbisce duse uase zdrøky (‘z ręki’) urogow uasih d [...]nily XIV med. Kśw - cr 10
  • Dzala røk naszich (opera manuum nostrarum) spraw nad nami a dzalo røk naszich (manuum nostrarum) spraw ca 1400 Fl - 89, 19
  • W gichsze røku (in quorum manibus) lichoti sø ca 1400 Fl - 25, 10
  • W serczu lichoty strogicze, na zemø (pro zemi) krziwdi røce wasze (manus vestrae) spewaiø ca 1400 Fl - 57, 2
  • Newinowati røkama (innocens manibus) y czistego sercza ca 1400 Fl - 23, 4
  • Røcze moie (manus meae) vczinili sø organi ca 1400 Fl - II Prol 2
  • Kelich w røce (in manu) gospodnowe wina czistego pelni smesy ca 1400 Fl - 74, 7
  • Gdi vpadne, ne zarazy se, bo Gospodzin podclada swoiø røkø (supponit manum suam) ca 1400 Fl - 36, 25
  • Wstan, Gospodne Bosze, y powiszona bødz røka twoia (exaltetur manus tua) ca 1400 Fl - 9, 35
Połączenia wyrazowe
po zmarłej ręce
‘tytułem dziedziczenia po zmarłym właścicielu’
  • Jakom ya nye zabral po Maczyeiv y Marczyny<e>, y po Dorothey, po szmarlych rąkąch rvschayaczego gymyenya 1468 ZapWarsz - nr 2984
pospolna ręka
‘wspólna, solidarna poręka rękojemców i dłużnika, zabezpieczenie’
  • Iaco mi Jaszeg ne *fzreszil idem... o dwe grifni platu, iaco mi ranczil pospolnø rankø 1395 Kościan - nr 19

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Sstp VII 453b
PDF

Errata

-