Zdrowy

w opracowaniu

nr hasła: 2359

Fleksja

przymiotnik
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik zdrow
zdrowy
zdrawa
zdrowa
zdrowe
-
dopełniacz zdrowego
zdrowej
zdrowego
-
celownik ----
biernik zdrowa
zdrowego
zdrowy
zdrową
zdrowo
-
narzędnik zdrowem
--zdrowym
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik zdrowa
-zdrowie
-
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik zdrowi
zdrowy
-zdrowe
dopełniacz ----
celownik zdrowem
---
biernik zdrowe
zdrowe
--
narzędnik zdrowymi
---
miejscownik ----
wołacz ----
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik -nazdrowsza
--
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Zdrawa Maria, milostczi pylna, Bog s tabu 1446-1475 Zdrow (8)
  • Res (leg. reż) est sanissima naszdrowsa lumbis XV p. post. PF III (2) - 290
  • A takesz mowymi o Szydzech, gdiby pozyczyli pyenyądzy thakemv synowy, porodziczelmy gego bądączymy gescze sdrowymy (exstantibus parentibus adhuc sanis), pozyczenye nyema bicz waszno 1449 Sul (1.1) - 45
  • Osanna, czvsch zdrov bądz na vysokosczy XVI in. Rozm - 778
  • Povyeky myala (sc. Maryja) zdrowe, przeze wschey zavady XVI in. Rozm - 21
  • Secundo eidem (sc. Mariae Magdalenae) et aliis Mariis (sc. apparuit) quando salutat eas dicens: Auete vlg. szdrowi banczcze (Mat 28, 9) ca 1420 R XXIV (1.9) - 83
  • Iasz (sc. dziewka)… nalyazla ge (sc. Tobijasza i Sarę) zdrowe (salvos et incolumes) 1455 BZ (1) - Tob 8, 15
  • Trzecyey noci pozegnanye obdzerszisz, abi sinowye gysz od was poydø, rodzily syø zdrowy (incolumes) 1455 BZ (1) - Tob 6, 21
  • Incolumes sdrowe bez vrasw (benedictionem consequeris, ut filii ex vobis procreentur incolumes Tob 6, 21) ca 1470 MamLub - 109
  • Nathychmyast ych oczy byly zdrovye y otvorzone XVI in. Rozm - 298
  • Gdiby cziy szyn oboyga porodzyczela sdrowa bądącz (utroque parente sanis existentibus), przegygralby nyekakych pyenyądzy wyelkoscz, przerzeczonego gygracza porodzyczele nye bądą wynowaczy… kv doszyczvczinyenyv 1449 Sul (1.1) - 45
  • Kon… mą gusz na przednyey pravey nodze…, ma y (leg. ji) sdrowem vkazacz 1499 GórsJaz - 275
  • Nunc sacerdotes… pertranseunt, przemyaya, wlnera et peccata hominum non subveniendo eis salutari sdrowim correccione XV p. post. GlDom - 78
  • Panye… poruszi moc twoia y przidzi, abi zdrowo vczinyl czialo moie y duszø moiø 1482-1483 MW - 131r
  • Nam sancta ecclesia habet salutarem czala sdrowa navem id est penitenciam XV p. post. GlDom - 73
  • Mykolay polozyl skargą o Maczeyv, ysz iakole konya sdrowego (equum sanum) gemv… yako prziyaczelowy bil pozyczil 1449 Sul (1.1) - 39
  • Iaco mne Woyczech slubil za sdrowi con 1402 KsMaz I - nr 256
  • Et ait illi surge vade quia fides tua te saluum sdrova fecit (Luc 17, 17–19) XV in. R XXIV (1.8) - 75
  • Gdysz then czlowyek przyszedl szdrow przed gayny sząd y szdrowego (leg. z zdrowego) zamyszlenya (mente deliberata) mnye dlug wysznal ca 1500 OrtMac - 50r
  • S przimowø y s proszbø blogoslawyoney szdrowey zawszdy boszey mathky, dzewicze Mariey... day... pokoy w czaszyech naszych 1424 Msza III - 42ra
  • Jaco to swacczimi, ysecz macz dala sescz grywen grossow swemu synowy Przedwogowy na Łascarzw za swego sdrowego zywotha 1407 RtKon - nr 242
  • Salubris conversio sdrowe nawroczene XV p. pr. R XXII (3.2.1) - 335
  • A gednocz ona (sc. Salomee) gest tho bila vczynila aszecz nathichmasth gest ona sdroua byla ca 1409 Gn - 4a
  • Incolumis sdrowy ca 1428 PF I (5.4) - 495
  • Czo Micolag dal Nichoui ranø, potem gest nigdi sdrow ne postal 1406 Kal - nr 168
Por. Sstp1. 'dobrze się fizycznie mający, niechory, w pełni fizycznie sprawny, odznaczający się zdrowiem' - 'sanus, salvus, incolumis, validus'
Połączenia wyrazowe
zdrowy będąc na rozumie i na ciele
2. 'być w pełni sił umysłowych i fizycznych'
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
zdrowy (rzeczownik)
'człowiek zdrowy'
  • Nye yesth potrzebyzna zdrovem (valentibus Mat 9, 12) lyekarza, alye thym, ktorzy ssą nyemoczny XVI in. Rozm - 294

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Sstp XI 298
PDF

Errata

-