Czekać, Czakać

w opracowaniu

nr hasła: 22159

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
czekać

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.czekasz
3.czeka
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.czekamy
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.-
3.czekać będzie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.czekał jeśm
--
2.---
3.czekał
czekała
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-smy czekali
--
2.---
3.czekali
--

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.czekaj
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.czekajmy
2.czekajcie
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by czekał
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczekający
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczekający
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego w odmianie prostej

forma
czekając

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczekał
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-czekała
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczekali
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
czekajęcy
czekając

COMPOSITUM

BEZOKOLICZNIK

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.-
3.czaka
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.czakają

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.czakać
2.-
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.będą czakać
czakać będą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.czakał jeśm
--
2.---
3.czakał
-czakało
czakało jest
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.czakali
czakali są
--

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.czakaj
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-być czakali
--

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczakający
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego w odmianie prostej

forma
czakając

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczakal
czakał
-czakało
czakał
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikczakali
czakal
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
czakaję

COMPOSITUM

Compositum, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

forma

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Ten ps<alm> powyada, yze Xpus od drewna w narodoch krolyuyøcz, opyøcz yest czakayøczy przyszczym ('zwlekający z przyjściem’ czy 'oczekiwany’ ?) ca 1500 Puł - 95 arg.
  • Jacoszmy przi tem byly y na weezu szedzely, y do sloncza zachoda czekaly, kyedy xancz oppath (Kopythka ku prawu wolacz kazal) Jacosmy przi tem byly y na weczv szedzely, y do sluncza zachoda czekaly, kyedy xancz oppath ut supra. 1429 Kościan - nr 1389
  • Jacosm bil dzen Nowego latha v Rambine z Jeranthem a on czekal tamo czali dzen zaplaczena, kto by gy wicupil bliscosczą s Rambina 1421 Kościan - nr 867
  • Prestolans czekayanczy ca 1428 PF I (5.4) - 489
  • Puha (pro pycha) przeczywko sząszyądowy [wąl]walka gyest czakagyącz gromw y strzali (superbia contra vicinum balneum est exspectans tonitruum cum sagitta) XV p. post. R I - s. XLI
  • Sustine modicum, nondum venit hora, czekay yeszcze, bo yeschcze nye przyschła godzyna XV med. SKJ V (1) - 260
  • Moyszeszu, tocz ga tobe pouedam, iscy ga iutrze do czebe... prydø. Aby thy themu tho ludu... tho przykaszal,... bicz mø ony do trzeczego dna tamo czakaly ca 1409 Gn - 174r
  • Taco tih crolew... chacal, ize za trinadesce dny ot narodena gih XIV med. Kśw - cv 41
  • Sbawyenya... twego czyekacz, Panye, bødze (exspectabo, Domine) 1455 BZ (1) - Gen 49, 18
  • Bo aczbich mogla tey to noci poczøcz sini y porodzicz, a wi chcyele czekacz (exspectare velitis), doiødbi nye wirozli z dzecynskich lyat, drzewyey bødzeta babye, nyszly swadzbi s nymy doczekacye 1455 BZ (1) - Ruth 1, 13
  • Y rzecze ku slugam: Czekayczye (exspectate) tu s oslem, a yacz synem (leg. z synem) tam poydø 1455 BZ (1) - Gen 22, 5
  • Ale mi nye wyemi gynego boga kromye pana boga naszego, przeto czekaymi w pokorze vcyeszenya naszego (exspectemus humiles consolationem eius), bo on pomscy naszey krwye w udrøczenyv nyeprzyiacyol naszich 1455 BZ (1) - Judith 8, 20
  • Onego ziwota czekami (exspectamus), gensze Bog ma dacz tym, ktorzi swey wyari nygdi nye przemyenyø 1455 BZ (1) - Tob 2, 18
  • Czemu sam szedzys, a wszitek lvd czeka (praestolatur) od zarenku asz do wyeczyora? 1455 BZ (1) - Ex 18, 14
  • Czekayøcz czekal yesm Gospodna (exspectans exspectavi Dominum) y vslyszal mye ca 1500 Puł - 39, 1
  • Czekayøcz czekal yesm Gospodna (exspectans exspectavi Dominum) y vslyszal mye ca 1500 Puł - 39, 1
  • Przed tobø sø wszytczy czo møczø mye. Layanya czakalo szyercze moye y nędzę (improperium exspectvit cor meum et miseriam) ca 1500 Puł - 68, 24
  • Mnye czakaly grzeszny, aby zgubyly mye (me exspectaverunt peccatores) ca 1500 Puł - 118, 95
  • Mnye czekaly prawy, alyz my odplaczysz ca 1500 Puł - 141, 10
  • Mne sø czakaly prawy, alysz my oplaczysz (leg. odpłacić) mne (me exspectant iusti, donec retribuas mihi) ca 1400 Fl - 141, 10
  • Nne (pro mne) czakaly sø grzeszny me exspectaverunt peccatores), bychø zagubyly mø ca 1400 Fl - 118, 95
  • Wobezrzenu twoiem sø wszistcy, gisz møøczø me. Laiana czakalo iest sercze moie y nødze (improperium exspectavit cor meum et miseriam) ca 1400 Fl - 68, 24
  • Czakaiø czakal iesm [g] gospodna (exspectans exspectavi Dominum) y vsliszal me ca 1400 Fl - 39, 1
  • Medzy posrzodkem gor poydø wodi. Pycz bødzye wszytek zwyerz pola. Czakacz bødø *lessowe we chczenyv pycza swego (exspectabunt onagri in siti sua) ca 1400 Fl - 103, 12
  • Bo nye pkel [ne] bødze chwalycz czebe any spowedacz sø bødze tobe, any smercz chwalycz czebe, ne bødø czakacz, gysz to støpayø wgeszo<ro>, prawdy twogy (non exspectabunt, qui descendunt in lacum, veritatem tuam Is 38,18) ca 1400 Fl - Ez 12
  • Czakacz bødø ymena twego (exspectabo nomen tuum) ca 1400 Fl - 51, 9
  • Mylostzywy y myloserdny Gospodzyn, dlugo czakayønczy (longaminis) y welkomyloserdny ca 1400 Fl - 102, 8
  • Czakaiø czakal iesm [g] Gospodna (exspectans exspectavi Dominum) y vsliszal me ca 1400 Fl - 39, 1
  • Czakay Gospodna (Exspecta Dominum), møszne czin ca 1400 Fl - 26, 20
  • Ne zapalaycze se na mø, gisz czakaiø czebe, Gospodne (non erubescant in me, qui exspectant te, Domine) ca 1400 Fl - 68, 8
  • Wszytko ot czyebye czaka, by dal gym karmø w czas (omnia a te exspectant, ut des illis escam in tempore) ca 1400 Fl - 103, 28
  • Tego dlya Bog tego nye przepusczyl, aby czekal navczenya o pravdzye, bo nyeprzyaczyel pravdy nye byl dostoyen slyschecz, czo by byla pravda XVI in. Rozm - 787
  • Anna svego mązą czekala z vyelyka radosczyą XVI in. Rozm - 7
  • Czy trzy myąszyącze byly v Rzymye, czekayączy odpovyedzenya czeszarskyego (eventum rei exspectantes) XVI in. Rozm - 116
  • Uroczywszy szye Herod z Yerusalem, vschlyschal Żydy smyerczy yego sylnye czekayącz (exspectantes) XVI in. Rozm - 109
  • Dzyevycza blogoslavyona stala doma czekayączy z vyelykym smatkyem svego syna mylego XVI in. Rozm - 589
  • Marya, kogo czekasch y thvego szyna vroczenya czekasch XVI in. Rozm - 589

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp I 361a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 22159, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. ED
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny