Chować

w opracowaniu

nr hasła: 21014

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
chować

Bezokolicznik, strona bierna

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
-być chowana
chowana być
-
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
być chowany
--

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.chowam
2.chowasz
3.chowa
chowaje
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.chowamy
2.-
3.chowają

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.będziesz chować
chować będziesz
3.będzie chować
chować będzie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.będziecie chować
3.chować będą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-m chował
chował jeśm
chowałem
ja chował
-m chowała
-
2.-ś chował
--
3.chował
chowała
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.-ście chowali
--
3.chowali
chowali są
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas zaprzeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jest był chował
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jest chowan
-chowano jest
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.bywają chowani
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.chowan był
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.chowaj
3.ać chowa
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.chowajcie
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.-by chował
--
3.-by chował
-by chowała
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bychom chowali
--
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona bierna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by był chowan
-by chowan był
-by chowana
-by było chowano
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by byli chowani
-by chowany
-

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchowający
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik-chowającym
-
biernikchowające
--
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchował
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchował
chowała
-
dopełniacz--chowałego
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchowali
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchowan
-chowano
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchowany
chowany
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchowany
chowana
chowane
dopełniaczchowanego
-chowanego
celownik---
biernik-chowaną
-
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikchowani
-chowane
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
chowajęcy

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu przeszłego I

forma
chowawszy

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Roky, yako dothychmyast chowano gest, mayą bycz dzyrzany y chowany 1449 Sul (1.1) - 63
  • Volatilia tam domita, chowane, quam indomita ca 1500 GlGn (33) - 139
  • Iacobus... za poczestnego, czsnego... yest... myan, dzirsan y chowan y tesz ninye gy maio, dzirsza y chowayo za czsnego y falonego cloveca 1474 Zab 540 1474 Zab (34) - 540
  • Nocz ta to Gospodnowa ma chowana bicz (nox ista est observabilis domini) 1455 BZ (1) - Ex 12, 42
  • Obyczay thaky... chczemy, aby byl trzyman, chovan y dzyelan (volumus observari) 1484 Reg - 12v
  • Veszmy ssøød geden, a puszcz tam mannø, czsocz mosze wszøøcz gomor, a polosz przed panem, abi bilo chowano w narody wasze (ad servandum in generationes vestras)... I poloszyl gest Aaron ustawnye (pro w stanye), abi chowan bil (posuit... in tabernaculo reservandum) 1455 BZ (1) - Ex 16, 33
  • Chczemi, abi forma przekazanya w lysczech polozona pylnye chowana y pelnyona (quod forma mandati in rescripto posita diligenter servetur et exsequatur) 1449 Sul (1.1) - 5
  • A thego dla, gdyby thaczy (sc. zbiegowie) v kogo pothem noczowany byly a chowany (pernoctabuntur et servabuntur), then tho ma ye wstrzymacz 1449 Sul (1.1) - 82
  • Vstawyano bycz osządzamy, aby oszmynaczcze nyedzel rok wpolyczono chowan alybo vstawyon byl kv zaplaczenyv (ex gratia censuimus statuendum, ut XVIII septimanis terminus inclusivus observetur de solvendo) 1449 Sul (1.1) - 72
  • Nyevolny, rąkv panow szwogych vczyekayącz a wyerowacz szą chczącz, v obczych zemyan... gdy vczekayą, noczowani bywayą y chowany (pernoctantur et servantur) 1449 Sul (1.1) - 82
  • Roky, yako dothychmyast chowano gest, mayą bycz dzyrzany y chowany 1449 Sul (1.1) - 63
  • Czanzza... oszm dny czala przes czazzebnyka...ma bicz chowana (pignora... debent...conservari) 1449 Sul (1.1) - 22
  • Iaco Dobesz zabil Katharzininą szarną sze szwonky chovaną 1414 AKH III (3) - 242
  • Kmyecz othydz ma oth swego pana...tylko w Boze Narodzenye podlvg obyczayv dotychmyasth chowanego (iuxta consuetudinem hactenus observatam) 1449 Sul (1.1) - 61
  • Chczemy, aby przerzeczone kszagy wyelkego wyecza y dzeye poth zamkem trzech klvczow othtychmyasth chowany ( sub clausura trium clavium a modo conservetur 1449 Sul (1.1) - 78
  • Iakom nye wedzal, czyg byl ten gelen, any sznamyenya zadnego myal chowanego 1432 Kościan - 1433
  • Cyrzpyąnczy skodą oth popaszce zytha a konye albo skoth zayathi przes nocz chowawszi (pecora per noctem reservans) do blyszsey obori kastellanskey alybo xanszkey dopąndzycz mayą 1449 Sul (1.1) - 13
  • Kasznyacz..., by chovala czystota (servare pudicitiam) XVI in. Rozm - 14
  • Isze Tiphan ne byl przi czeladzy pana podzathcowey, kedy gya Stasek..., starosta, lapal, any o tem vedzal, any rzekl by danya (pro dano) swezycz podzandcowa czelacz aby on wschitko slodzeye chowal 1427 Kościan - nr 1311
  • Ale bødzesli *slvthacz glosv Pana Boga swego, aby czinil y chowal wszistko przikazanye gego (ut... custodias omnia mandata eius),... vczini czø Pan Bog twoy visszego nad wszistki lvdzi 1455 BZ (1) - Deut 28, 1
  • Thy tho dary gest on thuardo byl choual a prestocz szø gest on do krolefstwa nebeszkego byl dostal ca 1409 Gn - 172r
  • Y otewroczili sø se y ne chowali smolwy (non servaverunt pactum) ca 1400 Fl - 77, 63
  • Ne chowaly s[e]ø rady yego (non sustinuerunt consilium eius) ca 1400 Fl - 105, 14
  • Nødzny, czemuscye nye chowaly bogow naszich, aby sye gym ta nyeczescz nye stala? ca 1450 Błaż - 1b
  • Iako pany Zacowska... nye przechowala any chowala pozescze na pana wanczencza 1428 Kościan - nr 1341
  • Iako Zagarza zemskego sbega ne choual ani s nim zil 1391 Pozn - nr 281
  • Azasz mnye takyesz nye chowal pozegnanya (numquid non reservasti... et mihi benedictionem)? 1455 BZ (1) - 27, 36
  • Czistøm chowala duszø mø (mundam servavi animam meam) ot wszelkego zlego poszødanya 1455 BZ (1) - Tob 3, 16
  • Bądzyeczyely kasny moye chovacz (si praecepta mea servaveritis Jo 15, 10), ostanyeczye ve mnye y v mylosczy moyey, iako ya choval kasn Boga Oycza mego (sicut et ego patris mei praecepta servavi Jo 15, 10) y yestem v yego mylosczy XVI in. Rozm - 568
  • Yakom ne chowal szbegow Łagnowa a Komarka 1425 Kal - nr 919
  • Krolyv, mna tvoyą, ktorązem vzyal, chovalem yą obvynawschy rąbbek (ecce mna tua, quam habui repositam in sudario Luc 19, 20) 1455 BZ (1) - Iz 49, 8
  • Ode wszelky zley droghy chowal gesm noghi moge (prohibui pedes meos) ca 1400 Fl - 118, 101
  • Przebiwacz bødø y scryo (leg. skryją), oni stopø *møiø chowacz bødø (inhabitabunt et abscondent, ipsi calcaneum meum observabunt) ca 1400 Fl - 55, 6
  • Wyeszmyeczye koszelka a bødzyeczye gy chowacz (servabitis eum) asz do czwartegonaszczye dnya 1455 BZ (1) - Ex 12, 6
  • Roky pospolite podlug obyczaya o dzedziny mayą bycz trzymany y chowany 1456-1470 Dział - 288r
  • Kv othlozenyv szkodnego nalogv, yenze dotychmyasth myedzy naszimy poddanymy tilko sz pozywanya albo obiczayv chowan byl 1449 Sul (1.1) - 74
  • Tunc temporis pullus nutriebatur, oslatko chowane, cum ea (sc. azina) ca 1500 GlKazB I (1.1) - 36
  • Bądzyely kto slova moye chovacz (si quis sermonem meum servaverit Jo 8, 52), smyerczy nye vzry na vyeky XVI in. Rozm - 476
  • Chowacz bødze grzeszni prawego (observabit peccator iustum) y skrszitacz bødze nan zøbi swimi ca 1400 Fl - 36, 12
  • Ty Gospodne chowacz bødzesz nas (servabis nos) y strzedz bødzesz nas ca 1400 Fl - 11, 8
  • Bødzeszly lychoty chowacz, Pane, Pane kto sczyrzpy (si iniquitates observaveris, Domine, Domine, quis sustinebit)? ca 1400 Fl - 129, 3
  • Jaco Jacub nedal Wiszacowri lista chowacz k werney røcze 1409 Kościan - nr 408
  • Nenasrzal ies chowaiøcze prosznoscy (odisti observantes vanitates) ca 1400 Fl - 30, 7
  • Alye gorze bądzye zonam v ony dny plod nosączym y takyesch sve dzyatky chovayączym (praegnantibus et nutrientibus Mat 24, 19) XVI in. Rozm - 482
  • V karanyv yest grozni, a w vpomynanyv lagodni a mylozczyvi, *vyezoli alye w vyeszelyv vaschnaszcz (pro vaschnoszcz) chovayanci (hilaris servata gravitate) XV med. Lent - 303r
  • Poczala chovayączy swe dzyevycztwo nyeporvsone (concepit, salva tamen sua virginitate) XVI in. Rozm - 564
  • Napelny gomor z nyego (sc. manny), a chowayczye bødøøczich potem w narodzech Imple gomor ex eo et custodiatur in futuras retro generationes), abi znaly chleb gymszesm karmyl was na puszczy 1455 BZ (1) - Ex 16, 32
  • Chovay bidlo kaszdy szvoye, grudzyen gymye-cz moye ca 1455 Dobr (1.2) - 325
  • Tedy rzekl myly Iesus: Nyechay yey, acz chova tą mascz kv memv pogrzebv (ut in diem sepulturae meae servet illud) XVI in. Rozm - 444
  • Aprawda yego nadsyny synowymy tczem czso chowayø vstawenye (qui servant testamentum) yego ca 1400 Fl - 102, 17
  • Alle kako my ten tho boszy dar chouamy, gdis szø [ss] smerthnego grzecha dopusczamy ca 1409 Gn - 171r
  • Then tho ma ye (sc. zbiegi) wstrzymacz a w dworze krolewskem bliszszem oszwyathczycz a powyedzecz, ysz thake ma wsczągnyone a chowa (quod tales haberet retentos et servaret) 1449 Sul (1.1) - 82
  • Gen ma kasn moyą a chovaya (leg. chowaje) yą, ten czy yest, yen mye <mi>lvye XVI in. Rozm - 564
  • Panye Boze,,,. gen chowasz slyvb (qui custodis pactum) y mylosyerdze tym, ktorzi cyø myluyø 1455 BZ (1) - Neh 1, 5
  • Jako ya nye chowam any mam w domu moyem, nye bandancz bartnyk, wyrzbna 1466 PF VIII - 20
  • Gdi ktori kmyecz se wsy..., nye wczinyf prawa w zyemy naschey vstawyonego, trzimalego, myanego i chowalego panu swemu,... wischedl (non exhibito iure et ordine in terra statuto, tento, habito et servato... recessit) 1450 Sul (1.2) - 100
Połączenia wyrazowe
chować żywot
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
chowany (rzeczownik)
'człowiek wychowywany'

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp I 247a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 21014, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. ED
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny