Fleksja

przymiotnik

Widok zaawansowany

stopień: równy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	ciemny	ciemna	ciemne
dopełniacz	-	-	ciemnego
celownik	-	ciemnej	-
biernik	ciemnego	ciemną	-
narzędnik	-	-	ciemnym
miejscownik	-	ciemnej	ciemnym
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	ciemne	-
dopełniacz	ciemnych	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	ciemne	ciemna
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

stopień: wyższy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

stopień: najwyższy

przypadek	liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

przypadek	liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	-	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	-	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

Ciemny

typ odmiany: złożona
stopień: równy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	ciemn-y	1455 BZ (1) - Ex 14, 20	ciemn-a	ca 1400 Fl - 17, 13	ciemn-e	1444 R XXIII (13) - 308
dopełniacz	-	-	-	-	ciemn-ego	1466 R XXII (1.1) - 26
celownik	-	-	ciemn-ej	XVI in. Rozm - 82	-	-
biernik	ciemn-ego	XVI in. Rozm - 555	ciemn-ą	XVI in. Rozm - 732	-	-
narzędnik	-	-	-	-	ciemn-ym	1471 MamKal - 35
miejscownik	-	-	ciemn-ej	1476-1484 RKJŁ VII (2) - 60	ciemn-ym	XVI in. Rozm - 769
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	ciemn-e	1466 R XXII (1.1) - 26	-	-
dopełniacz	ciemn-ych	XVI in. Naw - 28v	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	ciemn-e	1451 R XXII (1.3) - 41	ciemn-a	XVI in. Rozm - 183
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: wyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

stopień: najwyższy

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-
liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski		rodzaj żeński		rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	-	-	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	-	-	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

Formy wyrazu w funkcji innych części mowy:

ciemny (rzeczownik) XVI in. Naw - 28v
ciemny (rzeczownik) XVI in. Rozm - 555

Semantyka

Definicje

'niejasny, niewidny, nieoświetlony, mroczny' - 'tenebrosus, caliginosus'

Lucus walt silua nemus idem czyemny lasz ca 1500 WokLub - 77r
Obscurus (…) finster oder tunckel czemny zaczmyony ca 1500 WokLub - 90v

por. Sstp

Woda czemna w obloczech powetrznich (tenebrosa aqua in nubibus aeris) ca 1400 Fl - 17, 13
Tetrum *cahos, gl. magna confusio peccatorum wielike a stare cziemne osromoczenye grzechow (lucis creator optime... praecipis: illabitur tetrum chaos) 1444 R XXIII (13) - 308
Pepla nubila zasloni czemne (puniceis nimbis lacerant pepla nubila) 1451 R XXII (1.3) - 41
Y byl opyøcz oblok czyemni (erat nubes tenebrosa) a szwyeczuyøczy nocz 1455 BZ (1) - Ex 14, 20
Nos et turba patrum berretrum, gl. infernum, fuimus penes atrum, czemnego pyekla, clausi noctiferis postibus atque feris 1466 R XXII (1.1) - 26
Noctis, gl. obscure tenebritates czyemne noczy, monstripere fantasma licenciat 1466 R XXII (1.1) - 26
Sub obscurum arborem pod cziemnym drzewem (si deprehenderit subobscurum alborem lucere in cute, sciat non esse lepram, sed maculam coloris candidi Lev 13, 39) 1471 MamKal - 35
Providus Iacobus.. addit sibi troye staye w cyemney lącze 1476-1484 RKJŁ VII (2) - 60
Yako są schly po drodze przyschly kv yedney yaskyny vyelmy czyemney a gląbokey XVI in. Rozm - 82
Myenyly tesch (sc. ezeici), yschby dobr[z]e dusche, vyschedwschy s czyala, na wschod sloncza przebyvaly, a zlym duscham na zachod sloncza czyemna myeszcza barzo nyeczysta przymynyayacz (malis procellosa et hiberna loca delegantes) XVI in. Rozm - 183
Iakoz chczącz odpoczynącz y vszadzyly y (sc. Jesukrysta) barzo v czyemnyczą czyemną XVI in. Rozm - 732
Czemv myly Iesus przepusczyl, yze ten sdraycza yego taką ssmyerczya svoy zyvot skonal, k temv odpovyedayą, yze prze troyaką rzecz to szye stalo. Pyrve prze to, aby podnyeszyony na povyetrzv vkazal szvą tovarzysem dyablom, ktorzy tamo przebyvaya w thym czyemnym povyetrzv XVI in. Rozm - 769

Formy wyrazu w funkcji innych części mowy

ciemny (rzeczownik)
'człowiek nieoświecony, prosty'

Gospodze moya, czyebye proscha, yzesz... nalyezyenye zagynaczych..., oszvyeczenye czyemnych, droga yesz bladnych XVI in. Naw - 28v

ciemny (rzeczownik)
'człowiek nieczysty, zbrukany grzechem'

Iudasch... vyschedl barzo nyepokornye. A yvz byla nocz; bo vschelky, yen slye czyny, nye nazrzy svyatlosczy... .Yakosch Iudasch vyschedl precz, rzekl myly Iesus: Iuz yest *osvyączon syn czlovyeczy, czvsz vyrzvczyvschy czyemnego (eiecto tenebroso), ostaly samy czysczy svoym (leg. z swoim) oczysczyczyelem XVI in. Rozm - 555

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp I 296a

PDF

Ciemny

w opracowaniu

Fleksja

Ciemny

Semantyka

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Errata

Jak cytować?