Próżny, Prózny, Próźni

w opracowaniu

nr hasła: 15631

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik prozen
prozien
prozn
prozny
proździen
prozna
proźnia
prozne
prozno
dopełniacz -prozne
proznej
proznego
proźnia
proźniego
celownik -proznej
-
biernik prozna
proznego
prozny
proźnia
prozną
prozne
narzędnik -prozną
-
miejscownik -proznej
-
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik proźni
prozne
prozna
proźnia
dopełniacz proznych
proznych
proznych
celownik ---
biernik prozne
prozne
prozna
narzędnik --proznymi
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Nemo vos seducat inanibus verbis nyechacz nye szwodzy waasz nykt proznymy albo marnymy szlowy (Eph 5, 6) XV med. SKJ I (1.1) - 76
  • Day, aby... szercze nasze grzechy y myszly prozne abi oddalylo od szebye 1482-1483 MW - 66r
  • Bog wye myszly lyudzke, ysz prozne sø (quoniam vanae sunt) ca 1500 Puł - 93, 11
  • Ut hereditatem Krzipszko dicto Staszkoni facerent prosznø de mandato regis et iudicii 1395 Leksz I - nr 2076
  • Naleszono myasto Dauidowo prozne (vacuus) 1455 BZ (1) - I Reg 20, 27
  • Meretri­cem mulierem prozna, nyepoczeslywa (abiit, sc. Samson, quoque in Gazam et vidit ibi mu­lierem meretricem ingressusque est ad eam Jud 16, 1) XV med. R XXIV (2.8) - 361
  • Iaco gdi Passzek Maczcoui dzessyancz grziwen zaplaczil y pyancz szkodi, tedi gy proznya pusczil 1399 HubeKr - 12
  • Iaco Passek... wczinil Kwathcowskego prosna o ten con 1386 HubeZb - 61
  • Szyedzy, dzyerzy klyvszyą a nye mowy proznych slow (noli superflua verba loqui) XVI in. Rozm - 62
  • Czemvsz rzekl, by to proznya slova? XVI in. Rozm - 62
  • Bądzyeschly yako *ymy czlovyek, a nye szyn bozy, przystanye kv bogacztw y kv prosney chvalye tego svyata XVI in. Rozm - 197
  • Tedy szye nygdy nye smyal (sc. Jesus) any czo dzyeczynnego czynyl, any slova proznyego z vst kyedy vypvsczyl (verbum sine pon­dere nunquam post emisit) XVI in. Rozm - 100
  • Przed slonczem vesczya (pro sloncza vesczym) nycz proznego (nihil profanum) nye movyly (sc. Ezeici) XVI in. Rozm - 182
  • Iakom ne ostawila proszne role, czszoby maldrem mogl ossacz na wolwarcze, kedim s mim manszem mala spusczicz Pradlewey Bronkowo 1416 Kościan - nr 581
  • Acz iest lichota w moiu røku..., doostoyno iest, bich spadl od mogich neprzy<a>czol prosznich (de­cidam merito ab inimicis meis inanis) ca 1400 Fl - 7, 4
  • Gospodzin we mislena ludzska, bo proszna sø (quoniam vanae sunt) ca 1400 Fl - 93, 11
  • Wszaco zaprawdø proszny (vani) sinowe ludzsczi ca 1400 Fl - 61, 9
  • Bo ne w gich vsczech prawdy, sercze gich proszne iest (vanum est) ca 1400 Fl - 5, 10
  • Istum censum solus astrinxit se soluere... Anne... et hanc intromissionem, quam sibi de­buit dare in Rapkam, hoc est liberum alias prosno 1440 StPPP II (2) - nr 2834
  • Ffornicacio... aut auaricia nec nominetur in vobis..., aut turpi­tudo, aut stultiloquium szla r[e]zecz, snyesznya (leg. śmieszna), prosznya mowa (Eph 5, 4) 1453 R XLVII (1) - 351
  • Item prout domina Steczkonissa debuit statuere Sowyl, ea constitucione est libera alias proschna 1442 AGZ XI - 205
  • Ideo est ociosus (sc. homo), dlathego yest pr[z]ossny, quia dei opera non operatur XV med. SKJ V (1) - 270
  • Thy przywyleye ylko k themv yako szmyerthnee a bląndnee prooznee czynymy, kazymy, wsrzvczami y odszywami (cassamus, irritamus et re­ vocamus) 1449 Sul (1.1) - 28
  • Ten, gen wsdawa..., ma polozicz rąnkoyemstwo o tho, ze nygdi... ma... gabacz czlowyeka..., ktorego ten isti pan ku sprawyenyu swogich barczy tako spusczonich i prosnich vstawy (in quem huiusmodi resignatio facta fuerit) 1450 Sul (1.2) - 96
  • Targ przeczywko themv vstawyenyv... skazvgemy bicz wsdrvszony y proszny (irritum et inanem) 1449 Sul (1.1) - 52
  • Nye doszwyathczyly powod, thedi samperzs... przes wlostną przysągą wczynyoną oth gabanya ma bicz prozsn vczinyon (ab impetitione agentis absol­vetur) 1449 Sul (1.1) - 33
  • Iudex... Iacobum... saluum fecit alias prosznego pro quinque marcis 1447 StPPP IX - nr 438
  • Ius decreuit, quia est liber alias proszyen 1473 StPPP IX - nr 854
  • Szastanpily y pana Jana..., ysze on iest proszen 1398 Pozn - nr 384
  • Tho mu mal dacz, a thim mal bicz prosdzen 1389 Pozn - 64
Połączenia wyrazowe
prozna pastwa
'ściernisko, ager demessus et stipulus horrens'
  • Iako mne Iassek zagąl kobily sa<mowtor> na proszney pastwę sylą 1424 TymProc - 223
  • Bernardus non debet denegare pascua vana, proszney pastwi, Iohanni... et ipsius kmethonibus 1424 TymProc - 235
za próźnia
'bezużytecznie, niepotrzebnie, inutiliter, sine utilitate'
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
prozna (rzeczownik)
rzeczy marne, bezwartościowe, vana, inutilia

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp VII 76b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 15631, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. JG
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny