Bliźni, Blizny

w opracowaniu

nr hasła: 15140

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik bliźni
--
dopełniacz bliźniego
--
celownik bliźniemu
--
biernik bliźniego
--
narzędnik bliźnim
--
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik bliźni
bliźnie
-
dopełniacz bliznych
--
celownik bliźnim
--
biernik bliźnie
--
narzędnik bliźnimi
--
miejscownik bliźnch
--
wołacz ---
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
bliźni (rzeczownik)
'członek rodziny w stosunku do innych członków tej samej rodziny, powiązany z nimi więzami krwi'
  • Przyaczele mogi y bliszny mogi przeciwo mne przibliszili sø se y stali sø (Amici mei et proximi mei adversum me appropinquaverunt et steterunt) ca 1400 Fl - 37, 11
  • Oddalil ies ode mne przyaczela y blisznego moiego (elongasti a me amicum et proximum) ca 1400 Fl - 87, 19
  • Nye pokala syebye kaplan myedzi vmarlczi myesczan swich, iedno tilko myedzi przirodzonimi a blisznimi (nisi tantum in consanguineis, ac propinquis), to iest nad otczem y nad maczerzø, y nad synem, y nad dzewkø, y nad bratem, y nad syostrø dzewyoyø, ktoras nye iest dana za møsz 1455 BZ (1) - Lev 21, 2
  • Paklibi twoy brat zvbozaw przedal szedzenye swe a chczalbi bliszny gego, moze vicvpycz, gesz to <on> przedal bil (si attenuatus frater tuus vendiderit possessiunculam suam, et voluerit propinquus eius, potest redimere quod ille vendiderat) 1455 BZ (1) - Lev 25, 25
  • Synowye Effraymovi po blisznich swich bili sø ci to (filii autem Ephraim per cognationes suas fuerunt hi): Svtala, od nyegos czeladz Svtaliczkich, Beter, od nyegosz czeladz Betericzkich, Tehen, od nyegos czeladz Teheniczkich 1455 BZ (1) - Num 26, 35
  • Mogaly dzyeczy dacz szwe gymyenye procz przyszwolyenya szwych blysznych? ca 1500 OrtMac - 22r
bliźni (rzeczownik)
'człowiek bliski, zaufany, przyjaciel'
  • Prze braczyø moyø y blyszne moge molwach pokoy o tobe (propter fratres meos et proximos meos, loquebar pacem de te) ca 1400 Fl - 121, 8
  • Wszitka slawa iego czori crolowey od wnøtrz…, prziwedzoni bødø crolowi dzewicze po ney, bliszne iey przinesoni bødø tobe (proximae eius afferentur tibi) ca 1400 Fl - 44, 16
bliźni (rzeczownik)
w religii chrześcijańskiej 'każdy człowiek w stosunku do innego człowieka'
  • Prosznoscy molwili sø kaszdi ku swemu blisznemu, wargi lsciwe, w sercy y serczem molwili sø (vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum, labia dolosa, in corde et corde locuti sunt) ca 1400 Fl - 11, 2
  • Gospodne, kto bødze przebiwacz w przebitcze twoiem? Iensze ne vczinil lsczi w iøzice swoiem any vczinil blisznemu swemu zlego, any przecorzyzni wzøl iest przeciw blisznim swogim (opprobrium non accepit adversus proximos suos) ca 1400 Fl - 14, 4
  • Wisluszay, Gospodne, glos moyey prosby..., bi pospolu ne dal <mie> s grzesznimi a s czinøczimi lichotø ne zgubay me, giszto mowø pocoy s blisznim swogim (qui loquuntur pacem cum proximo suo), ale zla w serczoch gich ca 1400 Fl - 27, 4
  • Nye pozanday szony thwego blysznego (proximi tui Deut 5, 21) XV p. pr. Dek I (1)

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp I 103b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 15140, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny