Dzielny, Dzielni

w opracowaniu

nr hasła: 11018

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik dzielen
dzielny
dzielna
dzielne
dopełniacz dzielnego
dzielnie
-
celownik ---
biernik -dzielnią
dzielną
-
narzędnik ---
miejscownik dzielnym
dzielne
dzielniej
-
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik dzielne
dzielni
--
dopełniacz ---
celownik ---
biernik dzielne
--
narzędnik ---
miejscownik -dzielnych
-
wołacz ---
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
1. 'taki, który z rodziną nie żyje już we wspólnocie majątkowej, któremu wydzielono część ze wspólnego majątku' - 'cuius res familiaris iam non est communis cum ceteris familiae membris, qui divisa re familiari partem suam accepit, obtinuit'
  • Iaco Swenthoslaw ne dzelen bil ten czasz swym (leg. z swym) oczczem, kedi mu kone pocradzoni 1388 HubeZb - 4
  • Sicut Grzimka non est dzelna cum suo filio Climkem 1399 TPaw III - nr 6370
  • Ysze Przibignew s Sczepanem bily sø dzelny…prawim dzlem, a po them dzele Przibignew yadl swoy chlep osobne, a Sczepan yadl swoy chleep ossobne trzy latha 1412 Pozn - nr 875
2. 'podlegający kiedykolwiek podziałowi' - 'qui sub rei familiaris sive hereditatis divisionem cadit'
  • Czo Vrban pobral schekiri Woytkowy<m> luszem (leg. ludziem), to ge pobral [[ne na szelne...]] (leg. dzielne) [[*szenine]] ne na wsdane… szeszine (leg. dziedzinie) 1399 RtKon - nr 77
  • lacusszic, gdze cupil, tu rambyel, a to nikdy ne bilo dzelne 1420 AKPr VIIIa (2) - 154
  • Tha nyewyesta zla (leg. szła) za masz y dzyelyla szye szwem (leg. z swem) dzyeczyaczyem... W thych dzyelnych rzeczach byl yeden szrebrny korczak y oszym szrzebrnych lyzek, y gyeden szrzebrny kubek ca 1500 OrtMac - 39r
Połączenia wyrazowe
owca dzielna, dzielna owca
1. 'owca dawana tytułem zatwierdzenia podziału majątku chłopskiego'
  • Predictus Iohannes... et e converso Martinus... pro predicta divisione et parte sua perpetue non debet impedire..., super quo arbitrio owem sortitivam solverunt vlg. dzelna owcza 1435 ZapPlesz - 60
owca dzielnia, dzielnia owca
2. 'owca dawana tytułem zatwierdzenia podziału majątku chłopskiego'
  • Iaco m[y]ne then kmecz, Woczech sz Koszkowa, nye dal owcze dzelnye, any wem o gego roszdzelenv, any sz mą wolą wydzągnal sz dzedzyny 1427 Kościan - nr 1274
  • Iaco cz[o]ssom cznadzala Katherziną kmothowną moyą, tąm czandzala w mem czinszu, ys my go nye zaplaczyla y w dzelnyey ofczy, ysz my gey nye dala 1428 Kościan - nr 1325
  • Mathias et Petrus fratres germani… iam divisi venientes…, propter quod, ut talis ipsorum divisio esset ratificata testimonio digno, ambo fratres memorati ipsi fratri clavigero ovem divisionis al. dzyelnya offcza de facto et cum unanimi voluntate dederunt 1463 StPPP XI (6) - 688
list dzielny
3. 'pisemny akt podziału (majątku)'
  • Czso mal Micosz listi dzelne, y ty szø sgorzaly 1389 Pozn - nr 6
  • Czso Iacub Andrzeyeui ranczil za widzelene pol dzedzini, to mu chczal vidzelicz i wrzeszicz podlug listu dzelnego, a on ne chczal wsøcz 1409 Kościan - nr 409
  • Iako ten listh dzelny domini Sandiuogy, gensze mowy Pechnowi y Gnewoszewy, yest listh sprawidlny y po prawdze viszedl 1415 Pozn - nr 862
  • Iaco tha karczma, czsosz Micolay oną na Voczecha zalowal, tha sø bila dostala Paskowi dzedzicznim dzalem weczistym, a nigdi Miroslavovi po liscze dzelnim dostala szø 1415 Pozn - nr 902
  • Isze pan Ian Iugo nycz nye ma w Staschewe, any listy wsdawnye pana staroscyni dzelne na pol Staschewa Iugowi visly, ktore bi mocz mąly 1429 Pozn - nr 1341

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp II 290a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 11018, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny