Zły

w opracowaniu

nr hasła: 1099

Fleksja

przymiotnik
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik zły
gorsza
zła
złe
złe
dopełniacz złego
złe
złej
złego
celownik złemu
-złemu
biernik złego
zły
złą
złe
narzędnik złem
złym
złą
złym
miejscownik złem
złym
złej
złem
wołacz zły
zła
-
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik złe
źli
złe
zła
złe
dopełniacz złych
złych
złych
celownik złem
złym
-
biernik złem
zły
złe
zła
złe
narzędnik złemi
złymi
złymi
złemi
złymi
miejscownik złych
złych
złych
wołacz źli
--
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik gorszy
gorsza
-
dopełniacz ---
celownik --gorszemu
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik gorsze
gorszy
--
dopełniacz gorszych
--
celownik ---
biernik gorsze
--
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik -nagorsza
nagorsze
dopełniacz -nagorszej
-
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik -nagorszej
-
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
'małej wartości, niskiej jakości, lichy' - 'malus, vilis' Por. Sstp
  • Vmarl gest (sc. Joram) w swey nyemoci nagorszey (Mortuusque est infirmitate pessima) 1455 BZ (1) - II Par 21, 19
  • Po tich slowyech nye odwrocyl syø Geroboam z drogy swey nagorszey (de via sua pessima) 1455 BZ (1) - 3. Reg 13, 33
  • Omne datum optimum, wyelkye danye nalepsze albo nagorsze et omne donum perfectum desursum est 1438 R XXII (4.1) - 353
  • Smercz grzesznich nagorsza (Mors peccatorum pessima) ca 1400 Fl - 33, 21
  • Thako obygrany a kv vboszstwv przywyedzeny czasto krocz w grzechi gorsze vpadaya 1450 Sul (1.2) - 272
  • Assumit septem alios, sc. spiritus, nequiores, gorszich, se (Luc 11, 26) ca 1450 GlKazB IV (3.1) - 49
  • Thedy on przyschedschy y przymye albo vezmye s sobą ssyedm zlych dvchow yescze gorschych nysly on ssam XVI in. Rozm - 300
  • A kyedy ssą muyelyl yschby pogynąly albo gorschy byly ynych Galylean, odpovyedzyal myly Iesus XVI in. Rozm - 374
  • A tako ziemyanye czastokrocz konye na ktorych by nam ryczerstwo myely sprawyacz straczaya y tesz dzedzyny za takym zasszenym zastawyaya, a potem w vbostwo wpadwszy kv gorszemv przychodza 1456-1470 Dział - 282v
  • Alye nykt nye moze przynydz plata spr<...>nego svkna kv staremv odzyenyv, boby to sproschne svkno vyczyągnąlo szye od ovego starego y bylaby gorscha dzyvra nysz pyrvey XVI in. Rozm - 285
  • alye nykt nyemoze przynydz plata spr<...>nego svkna kv staremv odzyenyv bo byto sproschne svkno vyczyągnąlo szye od ovego starego y bylaby gorscha dzyvra nysz pyrvey XVI in. Rozm - 285
  • Gymcy clouek gest poknegsy, timcy gest f serczu gorsy que pulcriores sunt corpore turpiores sunt mente ca 1409 Gn gl. - 70vb
  • Wstøpayø asz do neba y støpøyø asz do glømbokosczy dusza gych we zlych sznemogla (in malis tabescebat) ca 1400 Fl - 106, 26
  • Sed dyabolus iste malus et crudelis dominus quem nullus potest placare serviciis wlt ut sibi serviatur in impudiciis et in immundiciis w... szlych szluszbach lasciviis... et adulteriis XV p. post. R XXV (1.8) - 134
  • Cso nam pres togo nemochnego na lozcu lezøcego znamona zauerne nics ynego crome cloueca gresnego ue zlih skutceh prespeuaiøcego XIV med. Kśw - br 33
  • Yescze baczycz, yze pyrvey nyzly y zvyązaly, rozmayczye y vmaczely zlemy slovy rozmaytemy XVI in. Rozm - 646
  • Corrozaym... znamonuie sø si(rce> oth togo zbauicela zlymy vcinan<mi ottargnione) XIV med. Kśw - cr 13
  • Alye yako przyschedl ten syn tvoy, ktory stravyl sve ymyenye ze slymy nyevyastamy, zabylesz yemv czyelye tluste XVI in. Rozm - 388
  • Mam mocz nath luczmy dobremy alye vyaczey nade szlemy 1463 De morte - 273v
  • Iscy svøthy Gan malcy gest on mocz bil nad slymy duchy ca 1409 Gn - 181v
  • A movyczye zly zydovye, aby szye on krolem czynyl, a vy vyeczye yze on vczyekl XVI in. Rozm - 791
  • Radowali iesmi se zadny, gimisz ies nas vsmerzil lyati, gimisz widzely iesmi zle (quibus vidimus mala) ca 1400 Fl - 89, 17
  • Czszo Miroslaw vczinil, to vczinil. Maczeyowim poczantekem y besla na yego dom, y vsdawal mu zla slowa 1401 Pozn - nr 252
  • Bo deuicha Maria az pelusek dobrih... ne ymala, a togodla gy ue zle hustky ogar<nęla> XIV med. Kśw - cr 32
  • Poszly my, myly Gospodnye, twego szwyatego angyola, yzby… ode mnye odegnal wschytky szly duchy XVI in. Naw - 110
  • Nasz Crist mily poslal gest bil do ne<go> (sc. Achaba) tego tho proroka Helyasza, genszecz gest gy o gego sle skuthky karał byl ca 1409 Gn - 11v
  • Myenyly tesch, yschby dobrze dusche vyschedwschy s czyala na wschod sloncza przebyvaly a zlym duscham na zachod sloncza czyemna myeszcza barzo nyeczysta przymynya XVI in. Rozm - 183
  • To yste drzevo bylo poczyono zlem dvchem XVI in. Rozm - 90
  • Posnani bodo dobrzy medzy slimy discernentur fideles ab infidelibus ca 1409 Gn gl. - 102va
  • Obroczcze opak y zapalaycze se, gisz chczø mne zlich (mala) ca 1400 Fl - 69, 3
  • Alle gdisbiszø on gest bil sze slich ludzy narodzyl, tedyczby mv vøcz oniy ne bily verzyly ca 1409 Gn - 11v
  • Troiaką rzeczą bądze czistota schowana: pyrzwa iest richle vczeczenye od zlich mysly ca 1450 Gloger - 1a
  • Møsza krzywego zle vlapy (mala capient) we zghynenv ca 1400 Fl - 139, 12
  • Bo byla zla dzala gych ca 1425 EwKReg - 380a
  • A poloszø ge iako zle fygy, gesz gedzoni nye mogo bicz, przeto isze sø zle (pessimae sint) 1455 BZ (1) - Ier 29, 17
  • Jakosm ya nye wnosl slych pyenyandzy na dobre a nye sfalschowal dobrey monety Crolyewskey slą monetą anysm szą k tim pyenyandzom przysnal czso wnyeszony do Posznanya sle pyenyandze 1435 Pozn - nr 600
  • A prestocz tutha vypiszuge ymona krołefska... presto isczy f ten tho czasz bylicz szo kroleue sly ca 1409 Gn - 11r
  • Moui Bog milosciuy lezøcim, giz sø ue złem cohaiø XIV med. Kśw - br 30
  • Quia dicis super me ut essem in malo successu vlg. we zley tony 1409 LubZiem - 24
  • Ale badzye ly kthory czvdz czlowyek vchwaczon w goraczey rzeczy w kthorem szlym vczynkv, ten muszy v nasz przed naszem szadzya y przed prawem bycz praw ca 1500 OrtMac - 24r
  • Aza sø nasze syostri we zlem zywoczye bily (ut scorto abuit) 1455 BZ (1) - Gen 34, 31
  • Odplaczali sø mne zlim za dobre (retribuebant mihi mala pro bonis) ca 1400 Fl - 34, 14
  • Iscy ony richlo vmiragø albocz tesze ony slø smerczø dzynø ca 1409 Gn - 12r
  • Zlem obiczayem (in abusiva consuetudine) bilo trzimano, ze gdi nyektori... przissyangal..., yakoli... forma przissyąngi... dostatecznye vymowyl..., tako wszdi... milczano bywało 1450 Sul (1.2) - 99
  • O zla dvscho przeklątha yako malo dbasz o tve zbavyenye XVI in. Rozm - 500
  • Wszistco zle zabya ca 1400 Fl - Prol I 4
  • Bo naostrzili sø iako mecz iøziki swoie..., sczwirdzili sø sobe molwø zlø (rem amaram) ca 1400 Fl - 63, 4
  • Ysze syn nye ponyesze slosczy oczczowey any thesz zasza vstawyamy, aby oczczecz sza slego syna, a thakesz zasza syn prze oczcza nye czirzpyal 1449 Sul (1.1) - 69
  • Znaie gospodzin drogø nepokalanich... ne bødø osromoczeny we zly czas (in tempore malo) ca 1400 Fl - 36, 20
  • Zaploncze se y sromaycze se pospolu, gisz se weselo zlemu memu (qui gratulantur malis meis) ca 1400 Fl - 34, 29
  • O dvszyce,... thanes se zlemv dvchv *przedela 1461-1470 SkargaWroc - 12r
  • O vy... nocznicy,... ysze choscze vy tho szobe vele slego spachaly ca 1409 Gn - 182v
  • Ode wszelky zley droghy (ab omni via mala) chowal gesm noghi moge bych strzegl slowa twoya ca 1400 Fl - 118, 101
  • Y zle dzewki a nyevczciwey (scortum et vile prostibulum) nyepoymyesz sobye zza zonø 1455 BZ (1) - Lev 21, 7
  • Bosze moy, wimi me z røky grzesznego y z røki przeciwo zaconu czinøcego y zlego (contra legem agentes et iniqui) ca 1400 Fl - 70, 5
  • On (sc. Jan) tamo na puscy bodøcz gestcy on svøthe Ewangelye pyszal byl tedy vøcz gestcy on crista byl prosyl abicz thamo descz vatr i tesze sle pouetrze ne postalo ca 1409 Gn - 183v
  • Ysczy sz nesktorego szyna slodzeg byua kostarsz y pyganicza a s dzefkicz tesze mnogdy sla szona byua ca 1409 Gn - 12r
  • Gdisby sly duch nektorego cloueka f ten tho blod szauotl, macz go (sc. Maryję Magdolanę) on takesz f pokucze nasladouacz ca 1409 Gn - 14v
Por. Sstp
  • A takesz my mamy vczynicz gdis szø sz naszim neprzygaczelem tocz gest se sliim duchem chemy valczycz ca 1409 Gn - 173a
  • Curras cito curras... male homo, id est sly czlowecze 1404 MMAe XVI - 460
  • on (sc. Jan) tamo na puscy bodøcz gestcy on svøthe ewangelye pyszal byl tedy vøcz gestcy on crista byl prosyl abicz thamo descz vatr i tesze sle pouetrze ne postalo 1409 Gn - 183v

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Sstp XI 413b
PDF

Errata

-