Truchły

w opracowaniu

nr hasła: 10853

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik truchlen
truchł
truchły
truchła
truchłe
truchło
dopełniacz truchłego
--
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik truchlejszy
--
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
    1. 'smutny, przygnębiony, strapiony' - 'tristis, maerens'
    • A dolentis truchlego XV p. pr. R XVI - 322
    • Rzekl (sc. Jesus) ku nym: Truchla yest we mnye ma dusza (tristis est anima mea Mat 26, 38) asze do szmerczy, iakoby rzekl: Truchl ge<śm>, dokød mø szmerczø ne wykupyø grzesznych 1451 MacDod (10)
    • Rzekl (sc. Jesus) ku nym: Truchla yest we mnye ma dusza (tristis est anima mea Mat 26, 38) asze do szmerczy, iakoby rzekl: Truchl ge<śm>, dokød mø szmerczø ne wykupyø grzesznych 1451 MacDod (10)
    • Rozdarlem plascz swoy y suknyø a wiskublem wlosy glowi mey y brodi mey, y syedzalem truchlen (sedi maerens) 1455 BZ (1) - I Esdr 9, 3
    • A syedzalem truchlen (sedebam tristis) az do wyeczerzney obyati 1455 BZ (1) - II Esdr 8, 73
    • Cantabescens (pro contabescens) truchleyszy (mansit itaque Thamar contabescens in domo Absalom II Reg 13, 20) ca 1470 MamLub - 73
    • Anxiaretur trvchlo bylo (ad te clamavi, dum anxiaretur cor meum Psal 60, 3) ca 1470 MamLub - 129
    • Merens truchle (omne caput languidum et omne cor maerens Is 1, 5) ca 1470 MamLub - 180
    2. 'osłabiony, bez sił' - 'infirmus, viribus privatus'
    Połączenia wyrazowe
    być truchły przeciw komuś
    'mieć żal do kogoś'
    • Krolevno dostoyna,... nye bacz truchla przeczyv Yanovy, bocz przykazal yemv tvoy szyn, aby nykomv nye povyedzyal XVI in. Rozm - 554

    Zapożyczenie

    bohemizm

    Uwagi

    Hasło zawiera materiał drukowany w Sstp pod hasłem Truchlen.

    Bibliografia

    –

    Odsyłacze

    –

    Sstp

    Sstp IX 191a
    PDF

    Errata

    -

    Jak cytować?

    BLŚP, hasło nr 10853, www.blsp.ijp.pan.pl, [dostęp: 21-04-2025 r.]
    oprac. MK
    Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny